Μερικές φορές η επιστήμη καταλήγει σε λάθος συμπεράσματα. Με την αναγνώριση αυτών
των θεμελιωδών παρανοήσεων, ένα μεγάλο ποσοστό παγιωμένης γνώσης πρέπει να καταργηθεί, να αποδομηθεί και να χτιστεί από την αρχή. Κι όσο νωρίτερα γίνει αυτό, τόσο το καλύτερο.
Πριν από 10 χρόνια, η επιστήμη είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το ανοσοποιητικό σύστημα βρίσκεται στο σώμα κι όχι στον εγκέφαλο, ο οποίος θεωρούνταν ότι διέθετε το «προνόμιο της ανοσίας». Τι σημαίνει το γεγονός ότι γνωρίζουμε πλέον ότι ο εγκέφαλος διαθέτει ανοσοποιητικό σύστημα; Μήπως αυτό αλλάζει τον τρόπο που κατανοούμε τις ψυχικές ασθένειες, το νευρικό σύστημα ή τον καρκίνο; Και τι συμβαίνει σχετικά με τους κινδύνους από τις παρενέργειες των φαρμακευτικών παρεμβάσεων που στοχεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα, όπως είναι τα εμβόλια;
Μια πρωτοποριακή εργασία με τίτλο «Νέος ρόλος για τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος στην ανάπτυξη του νευρικού συστήματος: ενοχοποίηση για εμφάνιση νευροαναπτυξιακών διαταραχών» (Novel roles for immune molecules in neural development: implications for neurodevelopmental disorders) βοηθά να διαφωτιστεί αυτή η παραδειγματική αλλαγή. Σύμφωνα με την παγιωμένη επιστημονική γνώση, το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλο σε μια παθολογική κατάσταση ή οξύ τραυματισμό. Τα πρώτα συμπεράσματα όσον αφορά τον ρόλο του ανοσοποιητικού συστήματος ακόμα και σε υγιείς εγκεφάλους προέκυψαν από παρατηρήσεις της γνωστικής εξασθένισης σε ποντίκια με βαριά συνδυασμένη ανοσοανεπάρκεια που είχαν ελάττωση περιφερικών Τ-κυττάρων (αλλά καμία ιδιαίτερη ρήξη στο φράγμα αίματος-εγκεφάλου).
Με τη δραστηριότητα παραγόντων που ονομάζονται κυτοκίνες καθώς και άλλων ενώσεων μπορούν να εντοπιστούν επεμβατικά παθογόνα όπως το MHC (Μείζων Σύμπλεγμα Ιστοσυμβατότητας). Η παρουσία και μόνο αυτών των παραγόντων αντιπροσωπεύει έναν νέο τρόπο σκέψης σχετικά με τη λειτουργία του εγκεφάλου. Επίσης, υπάρχει η εκτίμηση ότι η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος αλλάζει κατά τη διάρκεια της νευροανάπτυξης με παραγόντες του ανοσοποιητικού να συμμετέχουν στη μάθηση και την ανάπτυξη του εγκεφάλου. Ένα ελάχιστο μέρος της τρομακτικής πολυπλοκότητας της γενετικής ατομικότητας φαίνεται στο παρακάτω απόσπασμα:
«Ένα από τα καθοριστικά χαρακτηριστικά των μορίων MHC και των υποδοχέων τους είναι η πολυπλοκότητά τους. Και τα δύο περιέχουν πολλαπλά γονίδια και πολυμορφικές παραλλαγές στο κάθε γονίδιο. Τα γονίδια MHC είναι τα πιο πολυμορφικά γονίδια που γνωρίζουμε».
Έτσι λοιπόν καταλήγουμε στο να έχουμε περισσότερα ερωτήματα απ’ ό,τι απαντήσεις.
Αρκεί να πούμε τα εξής:
«Η σχέση μεταξύ των περιβαλλοντικών παραγόντων, την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος και της νευρολογικής δυσλειτουργίας δεν είναι εντελώς ξεκάθαρη προς το παρόν. Ωστόσο, ερευνάται με ολοένα και μεγαλύτερη προσοχή. Ο καθαρός αριθμός των μορίων του ανοσοποιητικού συστήματος που θα μπορούσε να είναι σημαντικός για την ανάπτυξη του νευρικού συστήματος και τη λειτουργία του είναι συγκλονιστικά μεγάλος. Παρά το γεγονός ότι έχει γίνει μεγάλη πρόοδος τα τελευταία 10 χρόνια στις εκτιμήσεις μας για το ότι τα μόρια του ανοσοποιητικού παίζουν κρίσιμο ρόλο στην υγεία του εγκεφάλου, η πλειοψηφία των μορίων αυτών δεν έχουν ακόμη μελετηθεί όσον αφορά την παρουσία και τη λειτουργία τους στον εγκέφαλο. Ενώ γνωρίζουμε ότι τα μόρια του ανοσοποιητικού είναι σημαντικά, δεν έχουμε κατανοήσει σχεδόν τίποτα για τους μηχανισμούς δράσης τους».
Η ανάλυση αυτή τονίζει το πόσο πολλά έχουμε ακόμα να ανακαλύψουμε σχετικά με τη δραστηριότητα του ανοσοποιητικού συστήματος στον εγκέφαλο σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα. Έτσι, η αλληλεπίδραση του ανοσοποιητικού με τον εγκέφαλο έχει γίνει το θεμέλιο των σύγχρονων θεωριών για τον ρόλο των κυτοκινών στις ψυχικές ασθένειες.
