Μπορεί ένας σεισμός να προβλεφθεί; Η σεισμική δόνηση μεγέθους 5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ την περασμένη Τετάρτη με επίκεντρο την Πύλο ξύπνησε εφιαλτικές μνήμες στην Καλαμάτα.
Οι κάτοικοι της μεσσηνιακής πρωτεύουσας, που ταρακουνήθηκε από τον σεισμό, ανέσυραν στη μνήμη τους τις φονικές εικόνες από το διπλό χτύπημα του Εγκέλαδου τον Σεπτέμβριο του 1986. Τριάντα χρόνια πριν, στις 13 Σεπτεμβρίου, 6,2 Ρίχτερ άφησαν πίσω τους 22 νεκρούς και πάνω από 300 τραυματίες. Δύο ημέρες αργότερα 5,6 Ρίχτερ ισοπέδωσαν όποιο κτίριο είχε πληγεί αλλά άντεξε στον πρώτο σεισμό.
Ομως ο τελευταίος σεισμός είχε κάτι διαφορετικό, που ξεσήκωσε την επιστημονική κοινότητα: καταγράφηκε αυξημένη παρουσία ραδονίου πριν από την εκδήλωσή του.
Στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου «Αριστοτέλης», εδώ και έξι μήνες, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών έχει δημιουργήσει ένα εργαστήριο μελέτης πρόδρομων φαινομένων στην περιοχή της Νοτιοδυτικής Πελοποννήσου με την εγκατάσταση δικτύου σταθμών μέτρησης ραδονίου και άλλων σύγχρονων σεισμογραφικών υποδομών.
Επαλήθευση
Μερικά 24ωρα πριν από τον πρόσφατο σεισμό στο ακρωτήριο της Κορώνης, τα τηλέφωνα κάποιων επιστημόνων του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου λάμβαναν συνεχώς μηνύματα ειδοποίησης αυξημένων συγκεντρώσεων ραδονίου στην ευρύτερη περιοχή.
Οπως εξηγούν ειδικοί στο «Εθνος», «για πρώτη φορά στον ελλαδικό χώρο είχαμε ακράδαντα στοιχεία προσεισμικών δεδομένων που επαληθεύτηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα». Το γεγονός αυτό γεννά ελπίδες για την υλοποίηση της βραχυπρόθεσμης πρόγνωσης μίας σεισμικής δόνησης στο μέλλον. Μία τέτοια ανακάλυψη θα μπορούσε να σώσει χιλιάδες ανθρώπινες ζωές από μεγάλους καταστροφικούς σεισμούς.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το ραδόνιο-222 είναι ένα φυσικό ραδιενεργό αέριο που παράγεται κατά κύριο λόγο στο υπέδαφος και διαχέεται στην ατμόσφαιρα. Τα τελευταία χρόνια η εισαγωγή της φασματοσκοπίας στις μετρήσεις έχει βελτιώσει πολύ την αξιοπιστία των μετρήσεων και τη δυνατότητα πραγματοποίησης συστηματικών καταγραφών σε πραγματικό χρόνο. Ως εκ τούτου υπάρχουν πια οι κατάλληλες συνθήκες στο να δοκιμαστεί και να αξιολογηθεί η συστηματικότητα των μεταβολών στη συγκέντρωση του ραδονίου ως πρόδρομο φαινόμενο σε σχέση με τους σεισμούς.
Σύμφωνα με τον Κανάρη Τσίγκανο, πρόεδρο του Εθνικού Αστεροσκοπείου και εκ των πρωτεργατών αυτής της πρωτοποριακής προσπάθειας, «για την ώρα το δίκτυο σταθμών μέτρησης ραδονίου στην Ελλάδα περιλαμβάνει τρεις σταθμούς και εκτείνεται από την Πύλο μέχρι τη Ζάκυνθο. Ωστόσο είναι ένα έργο που σκοπεύουμε να το αναπτύξουμε περαιτέρω».
«Στον πρόσφατο σεισμό οι σταθμοί της Μεθώνης και της Κυπαρισσίας μερικά 24ωρα πριν παρουσίασαν απότομη και σημαντικότατη αύξηση στις τιμές της συγκέντρωσης του ραδονίου» σημειώνει ο Βασίλης Κ. Καραστάθης, διευθυντής ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου και επιστημονικός υπεύθυνος των σχετικών ερευνών. «Εχουμε εγκαταστήσει και διάταξη σεισμογράφων στη θέση του φωτοβολταϊκού πάρκου Κυνηγού, κοντά στην Πύλο, που μπορεί να εντοπίζει με μεγάλη ακρίβεια τη μικροσεισμική δραστηριότητα σε όλη την περιοχή, ακόμα και σε θέσεις ανοιχτά στον θαλάσσιο χώρο που δεν καλύπτονται από το εθνικό σεισμογραφικό δίκτυο», προσθέτει.
Ολα αυτά τα στοιχεία, σύμφωνα με τους ειδικούς, αξιολογούνται με μοντέρνες στατιστικές τεχνικές εκτίμησης της εξέλιξης της σεισμικότητας ώστε να συμβάλουν σε μια ολοκληρωμένη εκτίμηση της κατάστασης. Τα δεδομένα αυτά στην πορεία θα συσχετιστούν και με τα αποτελέσματα ανάλυσης εντοπισμού θερμικών ανωμαλιών σε δορυφορικές εικόνες βάσει τεχνικής που έχει προταθεί από το αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Τσάπμαν το οποίο συνεργάζεται με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο στο ερευνητικό αυτό έργο. Στην ομάδα των Αμερικανών επιστημόνων που έχουν μεγάλη εμπειρία στις τεχνικές αυτές, τόσο στο Πανεπιστήμιο του Τσάπμαν όσο και στη NASA, είναι μέλος και ο διακεκριμένος ομογενής επιστήμονας Μηνάς Καφάτος. Ερευνητικά στο ελπιδοφόρο αυτό έργο συμβάλλει και ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Ακης Τσελέντης, ο οποίος είχε χαράξει εξαρχής στις προτεραιότητες του Ινστιτούτου την ενίσχυση της μελέτης των πρόδρομων φαινομένων.
«Με σταθερά βήματα, στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο αναπτύσσουμε κάθε σύγχρονη επιστημονική εξέλιξη και παράλληλα χτίζουμε μια μοντέρνα αντισεισμική θωράκιση που δεν θα περιορίζεται μόνο στους αντισεισμικούς κώδικες», τονίζει σχετικά ο γνωστός Καθηγητής Σεισμολογίας.
Ο ΣΕΙΣΜΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ
Για τους επιστήμονες, η περιοχή της νοτιοδυτικής Πελοποννήσου αποτελεί ένα μοναδικό φυσικό γεωδυναμικό εργαστήριο λόγω της εγγύτητάς της με την ελληνική τάφρο. Το γεγονός αυτό την καθιστά και ως μία εκ των πλέον σεισμικά ενεργών ζωνών του ελληνικού τόξου. Η σύγκλιση των λιθοσφαιρικών πλακών η οποία σημειώνεται στην περιοχή έχει ως αποτέλεσμα τόσο την έντονη παραμόρφωση του φλοιού όσο και την υψηλή σεισμικότητα. Στον χάρτη φαίνεται η σεισμικότητα που καταγράφηκε τα τελευταία 30 έτη στην ευρύτερη περιοχή με μεγέθη μεγαλύτερα των 4,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Με αστέρι παρουσιάζονται ο καταστροφικός σεισμός της Καλαμάτας (13/9/86) και ο ισχυρότατος σεισμός 6,8 Ρίχτερ που σημειώθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2008 στη θαλάσσια περιοχή 36 χιλιόμετρα νότια της Μεθώνης.
ΕΥΛΑΜΠΙΑ ΡΕΒΗ
ethnos
