-παρόλο που τον διδάσκονται στις στρατιωτικές σχολές-, για να δουν ποιο είναι το τέλος μιας υπερδύναμης που συμπεριφέρεται με αλαζονεία, έπαρση, ακόμη και προς τους ίδιους τους συμμάχους της.
Μου απάντησε χαμογελώντας, πως ο Θουκυδίδης δεν φθάνει την διήγησή του μέχρι το τέλος του Πολέμου. Και είχε δίκαιο. Την κατάληξη περιέγραψε ο...
Ξενοφών. Η σωστή ερώτηση από μέρους μου, έπρεπε να μη συμπεριλάβει μόνο τον Θουκυδίδη.
Επί της ουσίας, ο Θουκυδίδης έπρεπε να αποτελεί το ευαγγέλιο κάθε πολιτικού και στρατιωτικού. Και μπορεί η ιστορία να μη επαναλαμβάνεται, αλλά υπάρχουν πολλά κοινά στοιχεία, του παρελθόντος με τα ύστερα.
Η Αθήνα, ήταν η υπερδύναμη της εποχής, χρησιμοποιώντας τον φόβο για να συγκρατήσει στην επιρροή της τους συμμάχους της, τους οποίους καταδυνάστευε εκμεταλλευόμενη την υπεροχή της. Αυτό ακριβώς συμβούλευσε και ο Μακιαβέλι στον Ηγεμόνα, λέγοντάς του ότι στο δίλημμα αν πρέπει να συμπεριφερθεί στους υπηκόους του με αγάπη ή με φόβο, του συστήνει να προτιμήσει τον δεύτερο, επειδή, όπως έγραψε, η αγάπη είναι ένας συναισθηματικός δεσμός, που εύκολα κόβεται.
Προφανώς και έχει βάση η παραπάνω διαπίστωση, μόνο που το όπλο του φόβου, όταν χρησιμοποιείται υπέρμετρα φέρνει αντίθετα αποτελέσματα. Οι Αθηναίοι επιχείρησαν να εκφοβίσουν εκ νέου τους συμμάχους τους κατοίκους της Μήλου, οι οποίοι είχαν αγανακτήσει με την αυταρχική στάση των Αθηναίων έναντί τους, και ο Θουκυδίδης διέσωσε τον πασίγνωστο πλέον διάλογο.
Στις αναφορές των αδύναμων Μηλίων στο "δίκαιο", οι ισχυροί Αθηναίοι απαντούν ωμά: «Ξέρετε πως μπορούμε να μιλάμε για δίκαιο όταν και δύο μέρη έχουν ίση ισχύ και ότι οι ισχυροί πράττουν ό,τι τους επιτρέπει η δύναμή τους και οι αδύναμοι υποχωρούν και το δέχονται». Με άλλα λόγια: τα συμφέροντα κινούν τον κόσμο, οι αξίες διαμορφώνονται στο πεδίο της διαπάλης αξιώσεων ισχύος.
Αυτό πράττουν και οι ΗΠΑ, γι’ αυτό και στη δίκαιη απορία μας, που απευθύνθηκε σε Αμερικανούς αξιωματούχους, γιατί δεν ενδιαφέρονται για την "καλή εικόνα" τους και δρουν ως καουμπόις, μισογελούν με ένα υπαινικτικό χαμόγελο, ότι η κακή εικόνα, δεν τους ζημίωσε μέχρι σήμερα.
Δεν ξέρουμε βεβαίως, πώς ακριβώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στο μέλλον, όμως ο Θουκυδίδης μας δίνει μια εικόνα. Με τις ΗΠΑ να αποτελούν τον κύριο εκφραστή της παγκοσμιοποίησης, τόσο πολυδιαφημισμένης από τις αρχές της δεκαετίας του '90, είναι αυτές που συγκεντρώνουν τα προερχόμενα εκ της αγανακτήσεως πυρά, εναντίον ενός συστήματος που υποσχέθηκε βελτίωση των όρων ζωής, μείωση των εισοδηματικών ανισοτήτων, ελευθερία δράσεως, και άλλα ωραία, τα οποία όμως αποδείχθηκε πως συνέβησαν αντίστροφα.
Οι λαοί κατάλαβαν ότι έπεσαν στην παγίδα, λίγο αργά, μόνον τώρα που είναι απτά τα αποτελέσματα της πολιτικής της παγκοσμιοποίησης. Οικονομική ύφεση στις περισσότερες χώρες του κόσμου, ένοπλες συγκρούσεις αναμφιβόλως κατευθυνόμενες, κατάργηση του εθνικού κράτους και δημιουργία ευκολοεξουσίαστων αδύναμων προτεκτοράτων, είναι η εικόνα του σημερινού κόσμου. Και το χειρότερο: Απουσία προοπτικής για ένα ευοίωνο μέλλον.
Τι συνέβη με τους συμμάχους των Αθηναίων, όταν πια συνειδητοποίησαν πως η συμμαχία που συνήψαν, όχι μόνο δεν βελτίωσε την ζωή τους, αλλά για υποδούλωση επρόκειτο; Άρχισε μία-μία πόλη-κράτος, να πλησιάζει την Σπάρτη, η οποία διατηρούσε μόνον την παλαιά δόξα της, με την ίδια να βρίσκεται σε πλήρη αδυναμία να αντιμετωπίσει την Αθήνα. Όμως, η προσθήκη κάθε τόσο στη δική της συμμαχία και ενός πρώην συμμάχου των Αθηναίων, την κατέστησε πάλι τόσο ισχυρή, ώστε στον επακολουθήσαντα πόλεμο να κατανικήσει την Αθήνα, η οποία έκτοτε και για πάνω από 2.000 χρόνια ήταν ένα ασήμαντο χωριό, από πλευράς ισχύος.
Προσφάτως, στην Βουλγαρία και Μολδαβία εξελέγησαν ρωσόφιλοι πρόεδροι. Ο βρετανικός λαός ψήφισε την απομάκρυνση από την Ε.Ε., κινήματα εθνικιστικά αλλά και αριστερά ενισχύονται, και όλα αυτά έχουν δύο κοινά σημεία: την αντίδραση στην παγκοσμιοποίηση, και το πλησίασμα στη Ρωσία.
Τόσο ο Τραμπ, όσο και ο Φιγιόν ή ο Φάρατζ, ψηφίστηκαν επειδή εμφανίστηκαν ως πολέμιοι αυτού του καθεστώτος που πάει να επιβληθεί. Και η Ρωσία, αδύναμη με την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, αυξάνει τους φίλους της, όχι τόσο επειδή η ίδια έχει να παρουσιάσει ένα σχέδιο για βελτίωση της ζωής των λαών, αλλά από αντίδραση στην αυθαιρεσία του υπάρχοντος συστήματος.
