MENU

Ο Μεταξάς μέσα από τα μάτια της εγγονής του

Η εγγονή του Ιωάννη Μεταξά θεωρεί άκομψη, κακόβουλη και μικρόψυχη την ονομασία "ο Δικτάτορας" και υπερασπίζεται με σθένος το έργο του H Ιωάννα Φωκά Μεταξά είναι εγγονή του Ιωάννη Μεταξά, γεννημένη το 1939 από τη μικρότερη κόρη του Νανά.

Ιστορικός, αρχαιολόγος, συγγραφέας με πλούσιο έργο αλλά και κοινωνική δράση. Έχει λάβει μέρος σε ανασκαφές, έχει εργαστεί -μεταξύ άλλων- στη σύνταξη της εγκυκλοπαίδειας "Πάπυρος - Λαρούς - Μπριτάννικα" κι έχει τιμηθεί στα Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία.

Ήταν μόλις ενάμιση έτους όταν ο παππούς της έφυγε από τη ζωή το 1941, όμως έχει αφιερώσει πολύ ενέργεια και χρόνο υπερασπιζόμενη τη μνήμη και το έργο του.

Πριν από 5 χρόνια δημιούργησε μία πλούσια ηλεκτρονική συλλογή ιστορικών ντοκουμέντων για τα έργα και τις ημέρες του.

Η κ. Φωκά ζει στην Κηφισιά, στο "σπίτι του ΟΧΙ", εκεί που ο Ιωάννης Μεταξάς αρνήθηκε πριν από 74 χρόνια την υποταγή της Ελλάδας στους Ιταλούς.
 




Ήταν Δευτέρα 28 Οκτωβρίου του 1940. Στις 3 τα ξημερώματα, ο Ιταλός Πρέσβης Εμμανουέλε Γκράτσι κατέφθασε στο σπίτι του Μεταξά και παρέδωσε τελεσίγραφο με το οποίο απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο. Οι Ιταλοί ζητούσαν την κατάληψη στρατηγικών σημείων του Ελληνικού Βασιλείου προκειμένου να διευκολυνθεί ο Ιταλικός Στρατός για την μετέπειτα προώθησή του στην Αφρική.

Η "τελεσιγραφική διακοίνωσις" ήταν ιδιοχείρως γραμμένη στη γαλλική γλώσσα.
"Alors c' est la guerre" (επομένως έχουμε πόλεμο) ήταν η απάντηση του Ιωάννη Μεταξά, που σήμανε την εισβολή των ιταλικών στρατευμάτων στην Ήπειρο και την εμπλοκή της Ελλάδας στον πόλεμο.
 
"Νύκτα στις τρείς με ξυπνούν, ο Τραυλός. Έρχεται ο Grazzi. -Πόλεμος! -Ζητώ αμέσως Νικολούδη, Μαυρουδή. -Αναφέρω Bασιλέα. -Καλώ Πάλαιρετ και ζητώ βοήθειαν Αγγλίας. -Κατεβαίνω 5 Υπουργικόν Συμβούλιον. Όλοι πιστοί και Μαυρουδής. -Όλοι πλην Κύρου. -Βασιλεύς. Περιφορά μαζί του. Φανατισμός του λαού αφάνταστος. -Μάχαι εις σύνορα Ηπείρου. -Βομβαρδισμοί. Σειρήνες. - Αρχίζουμε να τακτοποιούμεθα. Ο Θεός βοηθός!!" γράφει ο ίδιος ο Μεταξάς στο ημερολόγιό του την 28η Οκτωβρίου 1940.
Ο υπουργός Τύπου Θεολόγος Νικολούδης ήταν ο πρώτος που έφθασε στο σπίτι στην Κηφισιά λίγο μετά την αναχώρηση του Γκράτσι. Εκεί έλαβε και τις εντολές για την σχετική δημοσίευση στον ημερήσιο Τύπο της Δευτέρας 28 Οκτωβρίου.
 
Η άρνηση του Μεταξά έμεινε στην ιστορία ως το "ΟΧΙ" των Ελλήνων. Ένα "ΟΧΙ" που εκφράστηκε από μία αμφιλεγόμενη ιστορική προσωπικότητα.
"Το παν είναι να είναι κανείς προσωπικότης. Όλα τα άλλα, εξουσία, πλούτη, ισχύς, επιρροή, τιμές και δόξα, δεν είναι τίποτα απέναντι αυτού" έγραφε ο Ιωάννης Μεταξάς το 1934.
Προσωπικότης. Στρατιωτικός. Πολιτικός. Πρωθυπουργός της Ελλάδος. Το 1936 διέλυσε τη Βουλή κι επέβαλε το Καθεστώς της 4ης Αυγούστου.
Δικτάτορας.
Ένας όρος μη αποδεκτός από την εγγονή του.
Το WE του News 247 επικοινώνησε με την Ιωάννα Φωκά Μεταξά με αφορμή την 74η επέτειο του "ΟΧΙ". Μοιράστηκε μαζί μας κάποιες γραπτές σκέψεις και θέσεις, δεν θέλησε ωστόσο να απαντήσει στις ερωτήσεις μας. Η κ. Φωκά θεωρεί ότι όλες οι απαντήσεις βρίσκονται στην ιστοσελίδα που δημιούργησε για τη ζωή και το έργο του παππού της, γι' αυτό και δεν δίνει πλέον συνεντέυξεις.
 
"Eδώ και 5 χρόνια, έχω δημιουργήσει τον ιστότοπο www.ioannismetaxas.gr, για τον Ιωάννη Μεταξά, τον Πρωθυπουργό της Ελλάδος 1936 -1941 και Εθνικό Κυβερνήτη, όπως είχε επικρατήσει να αποκαλείται τότε.
Έχω την τιμή να είμαι εγγονή του, δηλαδή κόρη της μικρότερης κόρης του Νανάς.
Σε εγκυκλοπαίδειες του εξωτερικού ο Ιωάννης Μεταξάς αποκαλείται  General Ioannis Metaxas, ή  Statesman Ioannis Metaxas, ή Prime Minister Ioannis Metaxas.
Στην Ελλάδα τα τελευταία 35 χρόνια αποκαλείται από πολιτικούς και ιστορικούς, ο Δικτάτορας. 
Θεωρώ αυτή την ονομασία άκομψη, μικρόψυχη και κακόβουλη.
Θέλω να υπενθυμίσω στους αναγνώστες σας, ότι ο Ιωάννης Μεταξάς υπήρξε στρατιωτικός και πολιτικός με 51 χρόνια προσφοράς στην Ελλάδα πριν καταλήξει στην αναγκαία λύση της Δικτατορικής διακυβέρνησης τα 4 τελευταία χρόνια της ζωής του.
Την στιγμή που αποφάσισε την Δικτατορία, και ζήτησε από τον Βασιλέα Γεώργιο Β' την υπογραφή του στο διάταγμα,  της άρσης άρθρων του Συντάγματος, ως ύστατη λύση, είχε ήδη λάβει 3 μήνες νωρίτερα, 240 ψήφους από την Βουλή ως Πρωθυπουργός, προκειμένου να προετοιμάσει τη χώρα το ταχύτερο, ως ο καταλληλότερος στρατηγός, για το ενδεχόμενο εμπλοκής της Ελλάδας στο πόλεμο.
Έχω την εντύπωση ότι περισσότερο από άλλες ιστορικές προσωπικότητες ο Ιωάννης Μεταξάς έχει παρερμηνευθεί.
Μία δικτατορία και μάλιστα με σημαντικό έργο σε όλους τους τομείς, θέτει σε αμφιβολία τους θεσμούς και το έργο της Δημοκρατίας και θέλω να πιστεύω ότι αυτό αποτελεί επίσης ένα λόγο της αρνητικής στάσης της πολιτείας.
Με τα κείμενά μου προσπαθώ να ενημερώσω τους ενδιαφερόμενους για την εξαιρετική προσωπικότητα και το έργο του".
Στρατιωτικός
"Η στρατιωτική του σταδιοδρομία ξεκίνησε το 1885, όταν εισήλθε στη Σχολή Ευελπίδων. Το 1888 απεφοίτησε πρώτος στην τάξη ως Ανθυπολοχαγός του Μηχανικού. Έλαβε μέρος στον πόλεμο του 1897 και εν συνεχεία μετεκπαιδεύτηκε στη σχολή Πολέμου του Βερολίνου.
Ως λοχαγός, το διάστημα 1910-1915, επελέγη από τον Πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο να γίνει  ο προσωπικός του Σύμβουλος επί των στρατιωτικών θεμάτων. Έλαβε μέρος ως Επιτελής στους Βαλκανικούς Πολέμους και διετέλεσε Αρχηγός Στρατιάς στο Β' Βαλκανικό Πόλεμο το 1913. Δύο χρόνια αργότερα, ως Συνταγματάρχης έγινε Αρχηγός του Επιτελείου για σύντομο διάστημα και ζήτησε να αποστρατευθεί όταν διαφώνησε με τον Βενιζέλο. Εξορίστηκε με εντολή των Γάλλων Στρατιωτικών, που στήριζαν την Κυβέρνηση του Βενιζέλου και έμεινε 3 χρόνια με επιτήρηση, στην Κορσική - Σαρδηνία- Ιταλία, από το 1917 έως το1920. Αποστρατεύτηκε το 1921 με τον βαθμό του Αντιστράτηγου".
 
Πολιτικός
"Ο Ιωάννης Μεταξάς πολιτεύτηκε ως δημιουργός και Αρχηγός  του Κόμματος των Ελευθεροφρόνων. Συμμετείχε στην Οικουμενική Κυβέρνηση Ζαΐμη (1918 – 26) ως Υπουργός Συγκοινωνιών. Είναι αυτός που εισηγείται και αρχίζει τα εκτεταμένα έργα οδοποιίας σε όλη την επικράτεια , ύδρευσης και αποχέτευσης των Αθηνών. Το 1936 εξελέγη με 7 βουλευτές, ανέλαβε το Υπουργείο Στρατιωτικών και έγινε Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Δεμερτζή. Διετέλεσε Πρωθυπουργός της Ελλάδος από το 1936 έως το 1941 στην Κυβέρνηση της 4ης Αυγούστου διατηρώντας συγχρόνως τα Υπουργεία Εξωτερικών , Στρατιωτικών ( και τα τρία όπλα ) και Παιδείας".
 
"Στον ιστότοπο που δημιούργησα προσπάθησα τα κείμενα να μην ξεπερνούν τις δύο σελίδες ώστε να είναι εύκολα αναγνώσιμα. Τα συμπλήρωσα με ανάρτηση κειμένων, που πολύ δύσκολα μπορεί να βρει κανείς ακόμα και σε μεγάλες βιβλιοθήκες.
Υπάρχουν ντοκουμέντα από το ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ, οι ΛΟΓΟΙ του της τετραετίας 1936-1941, που φανερώνουν σκέψεις και τα έργα του, Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ, δηλαδή η Αρθρογραφία, ΒΕΝΙΖΈΛΟΥ - ΜΕΤΑΞΆ 1934-1935, στις εφημερίδες Βήμα και Καθημερινή, τα οποία είναι διαθέσιμα και σε έντυπες εκδόσεις.
Επίσης σε pdf, μεταξύ άλλων, πάρα πολλά έντυπα με το έργο της Κυβέρνησης 1936 -1941.
Μεγάλη έκταση έχω αφιερώσει και στην Ε.Ο.Ν, την οργάνωση των νέων που η ίδρυσή της στόχο είχε  την πρακτική και ηθική προετοιμασία και στήριξη του άμαχου πληθυσμού και των παιδιών. Το περιοδικό τους Η ΝΕΟΛΑΙΑ έχει και αυτό αναρτηθεί σε pdf, και τα 133 τεύχη του είναι αναγνώσιμα".
Στις 28 Οκτωβρίου 2014 το "σπίτι του ΟΧΙ" στην Κηφισιά θα αναβιώσει μία από τις πλέον σημαντικές στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, που καθορίστηκε από τον Ιωάννη Μεταξά.
Πολιτικός; Στρατιωτικός; Πρωθυπουργός; Εθνικός Κυβερνήτης; Δικτάτορας;
Προσωπικότης, δίχως αμφιβολία, που αξίζει κανείς να μελετήσει ιστορικά.
 
(πηγή φωτογραφιών: ioannismetaxas.gr, facebook.com/pages/Ιωάννα-Φωκά-Μεταξά)