το ανατολίτικο διπλωματικό παζάρι. Η τουρκική μέθοδος σε αυτό το παζάρι είναι εδώ και δεκαετίες γνωστή. Ρίχνουν στο τραπέζι πολύ περισσότερα από όσα πιστεύουν ότι θα κερδίσουν για να κερδίσουν ακριβώς περισσότερα από όσα έχουν την δυνατότητα να κερδίσουν.
Αυτό συνέβαινε μέχρι σήμερα και έχουμε πολλά ιστορικά παραδείγματα για αυτή την γνωστή τουρκική διπλωματική μέθοδο. Η διαφορά είναι ότι σήμερα τα δεδομένα είναι πολύ διαφορετικά και οι συσχετισμοί για πρώτη φορά έχουν αλλάξει τόσο δραματικά. Η συνέπεια εκτός των άλλων είναι η σημερινή Τουρκία να κινείται σε μεγάλο βαθμό απρόβλεπτα και το τουρκικό «παζάρι» να γίνεται με τον κίνδυνο να ξεφύγει από τις γνωστές του διαστάσεις και να εξελιχτεί σε άκρως επικίνδυνες περιπέτειες ακόμα και για την ίδια την Τουρκία. Η σημερινή Τουρκία που εφάρμοσε την νεοοθωμανική πολιτική των «μηδενικών προβλημάτων» με τις γειτονικές χώρες, έχει συσσωρεύσει μια σειρά μεγάλων και πολύπλοκων προβλημάτων σχεδόν με όλες τις γειτονικές της χώρες. Είναι χαρακτηριστικό εδώ το άρθρο του έγκυρου Τούρκου αρθρογράφου, İbrahim Karagül, (10/11), στην φιλοκυβερνητική εφημερίδα, Yeni Şafak, με τον τίτλο, «İsrail, Mısır ve İran Türkiye'den rahatsız!», δηλαδή, «Ισράηλ Αίγυπτος καιΙράν αισθάνονται άβολα με την Τουρκία!». Στο άρθρο αυτό ο πολύ γνωστός Τούρκος αρθρογράφος παραδέχεται με ειλικρίνεια ότι έχει διαμορφωθεί μια πραγματικά πολύ δύσκολη κατάσταση για την Τουρκία όπου και οι τρεις χώρες, δηλαδή Ισραήλ, Αίγυπτος και Ιράν, ενώ μεταξύ τους έχουν τεράστιες αντιθέσεις τους ενώνει η εχθρότητα τους έναντι της τουρκικής πολιτικής. Πολύ χαρακτηριστικό είναι επίσης και το πρωτοσέλιδο άρθρο της εφημερίδας Star,(10/11), με τον αποκαλυπτικό τίτλο, «ABD-İran-Suriye ittifakı», δηλαδή, «Συμμαχία ΗΠΑ Ιράν και Συρίας», όπου τονίζεται ότι για πρώτη φορά οι ΗΠΑ συνεργάζονται με το Ιράν και την Συρία εναντίον των Τζιχαντιστών. Αυτή είναι μια άκρως ανησυχητική εξέλιξη για την Τουρκία, γιατί αφ’ ενός δείχνει πως έχει παραγκωνιστεί από τις ΗΠΑ και αφ’ ετέρου είναι γνωστό πως οι Τζιχαντιστές στηρίχτηκαν από το ισλαμικό καθεστώς του Ερντογάν.
Η εμμονή των Ερντογάν Νταβούτογλυ να ανατραπεί στην Συρία το καθεστώς Άσαντ, εξέθεσε και τους δυο και τους οδήγησε σε ένα φανερό αδιέξοδο καθώς οι συσχετισμοί έχουν αλλάξει ενώ ο ρωσικός παράγοντας έχει δείξει πως δεν θα αποδεχτεί μια τέτοια αλλαγή στην περιοχή. Στο Ιράκ η κατ' αρχή συνεργασία τους με τους Κούρδους για οικονομικά οφέλη, έχει εξελιχτεί σε μια αναπόφευκτη αναγνώριση της κουρδικής κυριαρχίας στην περιοχή με ολέθριες συνέπειες για την ίδια την συνοχή της Τουρκίας καθώς αυτό θεωρείται σαν το πρώτο βήμα για την δημιουργία ανεξάρτητου κουρδικού κράτους. Η αλαζονεία του ίδιου του Ερντογάν έχει προκαλέσει μεγάλα προβλήματα με τους άλλοτε στενούς στρατηγικούς του εταίρους, όπως οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, ενώ η πολιτική του έναντι της Αιγύπτου του προέδρου Μοχάμεντ Σίσι, τον οποίο ο Ερντογάν έχει χαρακτηρίσει με ωμό τρόπο στυγνό δικτάτορα, έχει μετατρέψει την Αίγυπτο από παραδοσιακό σύμμαχο της Άγκυρας σε άσπονδο εχθρό της.
Όλες όμως αυτές οι εξελίξεις αντί να καθησυχάζουν την δική μας πλευρά θα πρέπει να μας ανησυχήσουνε χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα πρέπει να δείχνουμε πανικόβλητοι στην ολοένα και αυξανομένη τουρκική προκλητικότητα. Αυτή την περίοδο το μόνο ατού της Τουρκίας είναι, όπως ήταν και πάντα, η γεωγραφική της θέση και η γεωπολιτική της σημασία. Αυτό όμως μπορεί να είναι και το μεγαλύτερο μειονέκτημα της καθώς οι συνεχείς λάθος επιλογές της τα τελευταία χρόνια έχουν αυξήσει στο έπακρο το άγχος της πολιτικής αλλά και στρατιωτικής ηγεσίας για μια πιθανή διάσπαση, ακόμα και ολοκληρωτική διάλυση της σύγχρονης Τουρκίας. Πολλοί ενδιαφέρονται για το «τουρκικό χωράφι» από την αποχή του Ανατολικού Ζητήματος και κυρίως αυτοί που έχουν παραδοσιακά δικαιώματα, όπως κάποιες μειονότητες στο εσωτερικό. Το πιο επικίνδυνο για εμάς είναι ότι στην Άγκυρα εξακολουθεί να επικρατεί η αντίληψη μιας αδύναμης Ελλάδας η οποία τα τελευταία χρόνια μαστίζεται από την οικονομική κρίση και ότι οι «τουρκικοί τσαμπουκάδες» όπως περνούσαν τα προηγούμενα χρόνια, έτσι και τώρα θα περάσουν ικανοποιώντας την τουρκική υπερηφάνεια με μέγιστα εσωτερικά πολιτικά οφέλη για τον Ερντογάν σε ένα επίσης δύσκολο εσωτερικό πολιτικό πεδίο.
Τι θα μπορούσε να γίνει από εδώ και πέρα ; Κατά πάσα πιθανότητα οι Τούρκοι θα συνεχίσουν τις προκλήσεις τους ιδιαιτέρα στον χώρο νότια της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά δεν θα τραβήξουν το σχοινί στα άκρα εφαρμόζοντας την συνηθισμένη μέθοδο τους του μπλοφαρίσματος. Έτσι μας ξεγέλασαν και στο παρελθόν στην Κύπρο και στα Ίμια απέναντι σε μια τελείως ανεύθυνη ελληνική ηγεσία. Αυτό είναι και το μεγαλύτερο ατού της Άγκυρας έναντι της χώρας μας, δηλαδή οι ανεύθυνες και μειοδοτικές ελληνικές κυβερνήσεις. Με λίγα λόγια το πρόβλημα μας δεν είναι η Τουρκία και το πως θα προκαλέσουν οι Τούρκοι, τα προβλήματα των οποίων μεγαλώνουν συνεχώς ενώ και η οικονομία τους έχει αρχίσει να παίρνει τον κατήφορο, αλλά η δική μας πλευρά. Στην πραγματικότητα αυτό ήταν πάντα το μεγάλο μας πρόβλημα. Και δυστυχώς σήμερα στην Αθήνα η μειοδοσία έχει φτάσει στο κατακόρυφο.
Αν δεν συνέλθουμε και δεν αξιολογήσουμε προσεκτικά τις μεγάλες αδυναμίες της άλλης πλευράς του Αιγαίου, τότε θα έχουμε να δοκιμάσουμε και άλλες κρίσεις με απρόβλεπτες συνέπειες. Η παλιά παροιμία των παππούδων μας από την Μικρά Ασία, ότι ο Τούρκος όταν βλέπει το «πίσω» του αντιπάλου δείχνει το «μπρος» του, αλλά όταν βλέπει το «μπρος» του αντιπάλου δείχνει τρομοκρατημένος το «πίσω» του, όσο και αν ακούγεται αστεία, έχει πολύ μεγάλη αξία και στην σημερινή συγκυρία.
ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣ
Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος
