Ὁ Τσώρτσιλ εἶχε πεῖ –καί τό ἔχουμε ξαναγράψει στή στήλη αὐτή– ὅτι οἱ ἀντιφασίστες τοῦ σήμερα θά εἶναι οἱ φασίστες τοῦ αὔριο. Τοῦτο τό αὔριο ἔγινε στίς μέρες μας σήμερα. Στήν ἐλευθερία τοῦ λόγου τίθεται ἕνας ἀνεπίτρεπτος φραγμός. Ὀργανωμένες μειοψηφίες κάνουν τό νόμο καί στήν πολιτική καί στήν πνευματική μας ζωή. Καί ὁ πνευματικός μας κόσμος, σάν τόν μεταξοσκώληκα, κλείνεται στό καβούκι του. Ἡ ἀκαδημία μας ἄπειρες φορές ἔχει βεβηλωθεῖ καί, ὅμως, τό ἀνώτατο –ὑποτίθεται– πνευματικό μας ἵδρυμα σιωπᾶ. Βουβές καί οἱ πανεπιστημιακές ἡγεσίες – μέ ἐλάχιστες τιμητικές ἐξαιρέσεις. Κάποιοι πού γράφουν φοβοῦνται πώς ἄν «στιγματισθοῦν» δέν θά βρίσκουνε ἐκδότη. Ἤδη κάποια βιβλία κινοῦνται ὑπογείως σάν τά λαθραῖα τσιγάρα. Ἡ βία εἶναι πανταχοῦ παροῦσα, πρωτίστως στά πανεπιστήμια καί στά πολυτεχνεῖα μας. Πρός τό παρόν δέν ὑπάρχει ἀντίπαλον δέος. Ἡ ἀστυνομία ἀπέχει. Ἔτσι, μέσα στούς χώρους –ὑποτίθεται– τοῦ πνεύματος κυριαρχεῖ ἡ ἀσυδοσία μιᾶς ὀλιγάριθμης ἀλλά διαρκῶς ἀνανεούμενης ὀλιγαρχικῆς ἐξουσίας πού ἔχει κάνει ἰδεολογική παντιέρα τό σύνθημα «Βία γιά τή βία».
Πολλοί πιστεύουν ὅτι ὁ ἀλληλοσπαραγμός στή χώρα μας ξεκίνησε ἀπό τή μάχη στό Λιτόχωρο. Εἶναι λάθος. Οἱ μάχες εἶχαν ἀρχίσει ἐνωρίτερα στό πανεπιστήμιο καί στό πολυτεχνεῖο. Ὁπλοφοροῦντες φοιτητές –τέκνα ἐπιφανῶν οἰκογενειῶν– εἶχαν δημιουργήσει ἀντιμαχόμενους πυρῆνες. Οἱ περισσότεροι ἔμεναν στό Κολωνάκι πού εἶχε γίνει ἁλωνάκι αἱματηρῶν συγκρούσεων. Ἡ ἐκτέλεση τοῦ Κίτσου Μαλτέζου ἀπό γόνο οἰκογενείας μέ σπουδαῖες πνευματικές περγαμηνές δημιούργησε τόν πρῶτο μετακατοχικό κύκλο αἵματος. Τότε, τουλάχιστον, ὑπῆρξαν φωνές πνευματικῶν ἀνθρώπων νά σταματήσει τό κακό, νά καταλαγιάσουν τά πάθη. Ἐνδεικτική εἶναι ἡ περίπτωση ἐπιφανῶν Μανιατῶν καί λοιπῶν Λακώνων πού τόν Ἰανουάριο τοῦ 1947 συνέταξαν ἕνα συγκλονιστικό κείμενο-ἔκκληση, γιά νά σταματήσει ὁ ἀλληλοσκοτωμός στήν πάντα αἱματοποτισμένη αὐτή περιοχή. Τό κείμενο ὑπογράφουν οἱ Παν. Πουλίτσας, πρόεδρος τοῦ Συμβουλίου Ἐπικρατείας καί πρώην πρωθυπουργός, Χρῆστος Σταυρόπουλος καί Ν. Τριανταφύλλου, Ἀρεοπαγῖτες, Ἠλίας Κυριακόπουλος, ἀντιπρόεδρος Ἀρείου Πάγου, Σωκράτης Κουγέας, Φαίδων Κουκουλές, Παν. Δερτιλῆς καί Γεράσιμος Πατρονικόλας, πανεπιστημιακοί καθηγητές, Σ. Μένεγας, πρόεδρος Δικηγορικοῦ Συλλόγου Ἀθηνῶν, Γ. Μουνδρέας, ἐφοπλιστής, Κ. Ἐλευθερουδάκης, ἐκδότης, καί οἱ λογοτέχνες Γιῶργος Τσιμπιδάρος (φτέρης), Γιάννης Ρίτσος καί Νικηφόρος Βρεττάκος. Θαρρῶ ὅτι ὁ πρόλογος καί γιά τό σήμερα εἶναι διδακτικός καί γι’ αὐτό τόν ἀντιγράφω:
«Μέ πόνον ψυχῆς καί ἀγωνιώδη ἀνησυχίαν διά τό μέλλον, πληροφορούμεθα τήν ὁσημέραι ἐπιτεινομένην ἔντασιν τῶν πολιτικῶν παθῶν εἰς τήν ἰδιαιτέραν μας πατρίδα. Ἀκόμη χαίνουν αἱ βαθύταται πληγαί ἐκ τῶν δεινῶν τῆς ἐχθρικῆς κατοχῆς τῆς χώρας. Ἄς λησμονήσωμεν τό παρελθόν καί ἄς δώσωμεν εἰλικρινῶς τάς χεῖρας καί ἡνωμένοι ἄς βαδίσωμεν ἐμπρός διά τήν ἐπανόρθωσιν τῶν καταστροφῶν καί διά τήν δημιουργίαν ἑνός καλυτέρου μέλλοντος. Ἡ ἀγάπη ἄς ἀντικαταστήση τήν διχόνοιαν, τό ἔγκλημα καί τήν καταστροφήν».
Γνωρίζω καλά ὅτι τά περισσότερα παιδιά πού πρωτοστατοῦν σέ ἔργα καταστροφῆς, πού ἐπιβάλλουν τή δημοκρατία τῆς πυγμῆς στά ἀνώτατα πνευματικά μας ἱδρύματα, εἶναι εὐφυέστατα ἄτομα, μέ φορτισμένο δυναμισμό καί ἰσχυρό ἐπαναστατικό ἔνστικτο. Κάποια ἀπό αὐτά, ἀφοῦ γιά κάποιο διάστημα ἔκαναν τήν ἐπαναστατική τους γυμναστική, διέπρεψαν σέ πολλούς τομεῖς, ἔγιναν καί πανεπιστημιακοί καθηγητές καί τώρα ὑφίστανται ὅσα ἔπραξαν στή νεότητά τους. Τά παιδιά τῆς προγενέστερης γενιᾶς μεγάλωσαν μέσα στή χλιδή μιᾶς ψεύτικης καί ἁμαρτωλῆς εὐημερίας καί διαπίστωσαν ὅτι ὁ καλύτερος δρόμος πρός τήν ἐπιτυχία εἶναι ἡ πολύχρωμη ἁμαρτία. Καί ὅσα δέν συμβιβάστηκαν καί δέν πορεύτηκαν στή ζωή ὑποτακτικά, θέλησαν νά γίνουν σάν τόν Κάτωνα τιμητές καί σάν τόν Σαμψών ἀνατροπεῖς τοῦ σάπιου κατεστημένου. Μόνο πού φρόντιζαν νά κρατήσουν ἀπέξω ἀπό τό γκρέμισμα τόν ἑαυτό τους. Ἡ παροῦσα γενιά εἶναι ἡ γενιά τῆς κρίσης. Διαπίστωσε ἀπό ἐνωρίς ὅτι ἡ προβαλλόμενη εὐημερία ἦταν ἕνα «πλανερό μαγνάδι», ὅπως λέει στή «Λήθη» ὁ Μαβίλης. Οἱ πλέον ἐπαναστατικοί νέοι ἔστρεψαν τή δικαιολογημένη ὀργή τους κατά πάντων καί πασῶν. Ἔνιωσαν ὅτι ζοῦν σ’ ἕναν τεράστιο κύκλο ψέματος. Ἀπό τόν ὁποῖο, ὅμως, ἔχουν διαποτισθεῖ καί γι’ αὐτό ἡ ἐπαναστατική τους ὀργή καί ὁρμή στρέφεται κατά παντός πού μπορεῖ νά τούς ἐναντιωθεῖ. Ἔτσι, ἀφήνουν στό ἀπυρόβλητο τόν παιδοκόλακα καθηγητή, τόν παιδογλείφτη συγγραφέα, τόν παιδοφθόρο δημοσιογράφο καί στρέφονται κατά παντός πού ἀπαιτεῖ ἀπό τούς νέους καθημερινῶς μέ λόγια καί ἔργα νά δείχνουν τόν καλύτερο καί ὄχι τόν χειρότερο ἑαυτό τους.
Δυστυχῶς, λείπει ἀπό τόν τόπο μας ἡ πνευματική ποδηγεσία. Ὁ πνευματικός μας κόσμος ἔχει παρακμάσει σέ μεγαλύτερο βαθμό ἀπό τόν πολιτικό. Καί ὁ νέος μέ τό θολωμένο μάτι κτυπᾶ ὅποιον τολμᾶ νά ὑψώνει φωνή καί νά τοῦ ὑποδεικνύει τό δρόμο τοῦ χρέους πού εἶναι χρέος πρωτίστως γιά τόν ἑαυτό του. Διότι ζωή χωρίς χρέος εἶναι χρεωμένη στό μηδέν.
Ἑστία, 20/10/17
