Η Αχαϊκή Συμπολιτεία υπήρξε μια από τις δυνάμεις που κυριάρχησε στην Ελλάδα,
τις τελευταίες δεκαετίες πριν τη ρωμαϊκή κατάκτηση. Βασικό της στήριγμα ήταν ο ισχυρός, για τα ελληνικά δεδομένα της εποχής, στρατός της.
τις τελευταίες δεκαετίες πριν τη ρωμαϊκή κατάκτηση. Βασικό της στήριγμα ήταν ο ισχυρός, για τα ελληνικά δεδομένα της εποχής, στρατός της.
Ο στρατός της Αχαϊκής Συμπολιτείας αποτελείτο αρχικά από τμήματα οπλιτών, συμβατικού ιππικού, πελταστών και ψιλών. Περί το 275 π.Χ. όμως ο στρατός αναδιοργανώθηκε σε νέες βάσεις. Οι Αχαιοί πολίτες παρέδωσαν τις οπλιτικές τους εξαρτήσεις και επανεξοπλίστηκαν ως θυραιοφόροι, με θυραιό (ασπίδα σχήματος οβάλ, ανάλογη των πρώιμων ρωμαϊκών), μακρύ δόρυ, ακόντια και σπαθί. Οι επίλεκτοι έφεραν και θώρακες. Το ιππικό, ελαφρύ και βαρύ, εξοπλίστηκε με ακόντια και ασπίδα. Έτσι συγκροτημένος ο στρατός της Συμπολιτείας, υπό τον Άρατο, υπέστη σειρά ηττών από τον Κλεομένη της Σπάρτης.
Το 207 π.Χ. στρατηγός της Συμπολιτείας ανέλαβε ο Φιλοποίμην, ο λεγόμενος «τελευταίος Έλληνας». Αυτός αναδιοργάνωσε εκ νέου τον στρατό επανεξοπλίζοντας τον όγκο του πεζικού με σάρισσες. Το βαρύ ιππικό επίσης εγκατέλειψε τις ασπίδες και τα ακόντια και εφοδιάστηκε με μακριά λόγχη (ξυστόν), αλλάζοντας ταυτοχρόνως και τον ρόλο του, από ιππικό μάχης σε ιππικό κρούσης. Το ελαφρύ ιππικό ήταν «ταραντινικού τύπου». Οι ιππείς έφεραν ακόντια, σπαθί και μεγάλη ασπίδα, αλλά πολεμούσαν σε χαλαρή τάξη, ως ακροβολιστές και όχι σε πυκνή παράταξη. Έτσι συγκροτημένος ο στρατός της συμπολιτείας πολέμησε κατά των Σπαρτιατών τυράννων Μαχάνιδα και Νάβη και κατά των Ρωμαίων. Το 148 π.Χ. ο στρατός των Αχαιών διαλύθηκε από τους Ρωμαίους στα Σκάρφια της Φθιώτιδας και ο διοικητής του Κριτόλαος έπεσε στη μάχη. Οι Ρωμαίοι συνέχισαν την προέλαση τους και το 146 π.Χ. βρέθηκαν έξω από την Κόρινθο. Εκεί στην τοποθεσία Λευκόπετρα δόθηκε η ύστατη μάχη μεταξύ 14.000 Ελλήνων, υπό τον Δίαιο και 25.000 Ρωμαίων και Ελλήνων συμμάχων τους. Δυστυχώς ούτε την ύστατη ώρα οι Έλληνες κατόρθωσαν να ενωθούν. Οι Έλληνες πολέμησαν με αφάνταστο ηρωισμό. Οι Αχαιοί σαρισσοφόροι ιδιαιτέρως τσάκισαν τους λεγεωνάριους. Η μάχη όμως κρίθηκε όταν οι 2.500 Ρωμαίοι ιππείς νίκησαν τους μόλις 500 Έλληνες. Κατόπιν οι Ρωμαίοι πλαγιοκόπησαν τη φάλαγγα και τελικά τη συνέτριψαν. Ο Δίαιος, δεν άντεξε την συντριβή και την επερχόμενη σκλαβιά και αυτοκτόνησε. Η ελευθερία της Ελλάδας καταλύθηκε.
Το 207 π.Χ. στρατηγός της Συμπολιτείας ανέλαβε ο Φιλοποίμην, ο λεγόμενος «τελευταίος Έλληνας». Αυτός αναδιοργάνωσε εκ νέου τον στρατό επανεξοπλίζοντας τον όγκο του πεζικού με σάρισσες. Το βαρύ ιππικό επίσης εγκατέλειψε τις ασπίδες και τα ακόντια και εφοδιάστηκε με μακριά λόγχη (ξυστόν), αλλάζοντας ταυτοχρόνως και τον ρόλο του, από ιππικό μάχης σε ιππικό κρούσης. Το ελαφρύ ιππικό ήταν «ταραντινικού τύπου». Οι ιππείς έφεραν ακόντια, σπαθί και μεγάλη ασπίδα, αλλά πολεμούσαν σε χαλαρή τάξη, ως ακροβολιστές και όχι σε πυκνή παράταξη. Έτσι συγκροτημένος ο στρατός της συμπολιτείας πολέμησε κατά των Σπαρτιατών τυράννων Μαχάνιδα και Νάβη και κατά των Ρωμαίων. Το 148 π.Χ. ο στρατός των Αχαιών διαλύθηκε από τους Ρωμαίους στα Σκάρφια της Φθιώτιδας και ο διοικητής του Κριτόλαος έπεσε στη μάχη. Οι Ρωμαίοι συνέχισαν την προέλαση τους και το 146 π.Χ. βρέθηκαν έξω από την Κόρινθο. Εκεί στην τοποθεσία Λευκόπετρα δόθηκε η ύστατη μάχη μεταξύ 14.000 Ελλήνων, υπό τον Δίαιο και 25.000 Ρωμαίων και Ελλήνων συμμάχων τους. Δυστυχώς ούτε την ύστατη ώρα οι Έλληνες κατόρθωσαν να ενωθούν. Οι Έλληνες πολέμησαν με αφάνταστο ηρωισμό. Οι Αχαιοί σαρισσοφόροι ιδιαιτέρως τσάκισαν τους λεγεωνάριους. Η μάχη όμως κρίθηκε όταν οι 2.500 Ρωμαίοι ιππείς νίκησαν τους μόλις 500 Έλληνες. Κατόπιν οι Ρωμαίοι πλαγιοκόπησαν τη φάλαγγα και τελικά τη συνέτριψαν. Ο Δίαιος, δεν άντεξε την συντριβή και την επερχόμενη σκλαβιά και αυτοκτόνησε. Η ελευθερία της Ελλάδας καταλύθηκε.
