οποίο ήρθε αντιμέτωπο με ελληνικό πολεμικό σκάφος που είχε απομακρύνει τουρκικό αλιευτικό από την ελληνική θαλάσσια περιοχή.
Πρέσβυς ε.τ.
Το περιστατικό, πραγματικό ή όχι, είναι ενδεικτικό του χαμηλού σημείου στο οποίο βρίσκονται σήμερα οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, αμφοτέρων μελών του ΝΑΤΟ, Και τούτο καθώς πλησιάζει η πραγματοποίηση του 3ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδος – Τουρκίας (Αθήνα 5-6 Δεκεμβρίου), το οποίο η ελληνική κυβέρνηση, υπό το φως των γεγονότων σε Κύπρο και Αιγαίο, θα ήταν καλύτερο να είχε αναβάλει.
Η ελληνοτουρκική αντιπαράθεση στο Αιγαίο θα μπορούσε να συνοψισθεί ως εξής.
Η Ελλάδα υπερασπίζεται τον νησιωτικό και θαλάσσιο αιγαιακό χώρο της και τα κυριαρχικά δικαιώματα σε αυτόν, που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο και από διμερείς και διεθνείς συμβάσεις.
Η Τουρκία, για λόγους γεωπολιτικούς καθώς και οικονομικών συμφερόντων, επιχειρεί να τα αμφισβητήσει. Τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, όπως και τα Δωδεκάνησα, μαρτυρούν την παρουσία του ελληνικού στοιχείου εδώ και τέσσερις χιλιάδες χρόνια. Πρόσωπα – εμβλήματα της παγκόσμιας Ιστορίας κατάγονται από αυτά. Τα τουρκικά φύλα ήρθαν στην περιοχή ως κατακτητές χιλιετηρίδες μετά. Αποφύγανε να εγκατασταθούν στα νησιά είτε από φόβο γεωγραφικής απομόνωσης είτε επειδή τους ήταν ξένο το θαλάσσιο περιβάλλον.
Τα νησιά αυτά καταχωρήθηκαν στην Ελλάδα πρώτα με τη Συνθήκη του Λονδίνου και οριστικά με τη Συνθήκη του Λονδίνου και οριστικά με τη Συνθήκη της Λοζάνης το 1923.
Η Δωδεκάνησος, την οποία από το 1912 κατείχε η Ιταλία, ενσωματώθηκε στην Ελλάδα με τη Συνθήκη Ειρήνης μεταξύ Ελλάδας – Ιταλίας το 1947.
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν η ηττημένη των Βαλκανικών πολέμων (1912 – 13), ενώ η διάδοχός της Τουρκία ήταν αμέτοχη στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Τούρκοι ιστορικοί, πολιτικοί και διπλωμάτες μέμφονται τις τότε ηγεσίες τους ότι δεν κατόρθωσαν να αποτρέψουν την υπαγωγή των νήσων του Ανατολικού Αιγαίου, καθώς και τα Δωδεκάνησα, στην Ελλάδα.
Την απώλεια αυτού του γεωπολιτικού πλεονεκτήματος, όπως και την αποκομιδή οφελών από την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, που είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν τον υποθαλάσσιο χώρο, προσπαθεί από το ’74 και μετά να ανατρέψει η Άγκυρα.
Σε αυτή τη λογική δεν έχει υπογράψει τις δύο βασικές διεθνείς Συνθήκες για το Δίκαιο της Θάλασσας (Γενεύης και Μοντέγκο Μπέι), ενώ υπαναχώρησε από τη συμφωνία Κ. Καραμανλή και Σ. Ντεμιρέλ για προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όσον αφορά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο. Όσο οι πιθανότητες και οι δυνατότητες εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων αυξάνουν, σε συνδυασμό και με μία συνεργασία με Κύπρο και Ισραήλ, τόσο εντονότερη θα γίνεται η τουρκική παραβατικότητα.
Οι παρεμποδίσεις αεροσκαφών και αλιευτικών και οι παραβιάσεις του εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων στο Αιγαίο θα καθιστούν τα επεισόδια όλο και συχνότερα.
Από κάποιο τυχαίο γεγονός δεν πρέπει να αποκλεισθεί και πολεμική εμπλοκή.
Όσο η Άγκυρα δεν αλλάζει συμπεριφορά με σεβασμό του διεθνούς νόμου και των σχέσεων καλής γειτονίας, οι ελληνικές κυβερνήσεις πρέπει:
Α. Να αναπτύξουν έντονη διπλωματική δραστηριότητα σε διμερή και πολυμερή επίπεδο για σταθερή, διαρκή και εμπεριστατωμένη ενημέρωση συμμάχων και λοιπών χωρών για την τουρκική παραβατικότητα
Β. Να επιδιώξουν την απόκτηση και άλλων διεθνών ερεισμάτων με ανάπτυξη μιας πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής
Γ. Να ενισχύσουν την αποτρεπτική ισχύ της εθνικής άμυνας
Δ. Να φροντίσουν για την εξύψωση του ηθικού φρονήματος του λαού και των Ενόπλων Δυνάμεων, το οποίο έχει τρωθεί από τα σκάνδαλα που συνδέονται με τα εξοπλιστικά προγράμματα, την οικονομική κρίση και τα Μνημόνια.
Εξωτερική πολιτική και εθνική άμυνα θα πρέπει να πάνε χέρι-χέρι. Hand in hand, όπως έλεγε ο παλιός αμερικανός υπουργός Εξωτερικών John Foster Dulles.
Η ελληνοτουρκική αντιπαράθεση στο Αιγαίο θα μπορούσε να συνοψισθεί ως εξής.
Η Ελλάδα υπερασπίζεται τον νησιωτικό και θαλάσσιο αιγαιακό χώρο της και τα κυριαρχικά δικαιώματα σε αυτόν, που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο και από διμερείς και διεθνείς συμβάσεις.
Η Τουρκία, για λόγους γεωπολιτικούς καθώς και οικονομικών συμφερόντων, επιχειρεί να τα αμφισβητήσει. Τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, όπως και τα Δωδεκάνησα, μαρτυρούν την παρουσία του ελληνικού στοιχείου εδώ και τέσσερις χιλιάδες χρόνια. Πρόσωπα – εμβλήματα της παγκόσμιας Ιστορίας κατάγονται από αυτά. Τα τουρκικά φύλα ήρθαν στην περιοχή ως κατακτητές χιλιετηρίδες μετά. Αποφύγανε να εγκατασταθούν στα νησιά είτε από φόβο γεωγραφικής απομόνωσης είτε επειδή τους ήταν ξένο το θαλάσσιο περιβάλλον.
Τα νησιά αυτά καταχωρήθηκαν στην Ελλάδα πρώτα με τη Συνθήκη του Λονδίνου και οριστικά με τη Συνθήκη του Λονδίνου και οριστικά με τη Συνθήκη της Λοζάνης το 1923.
Η Δωδεκάνησος, την οποία από το 1912 κατείχε η Ιταλία, ενσωματώθηκε στην Ελλάδα με τη Συνθήκη Ειρήνης μεταξύ Ελλάδας – Ιταλίας το 1947.
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν η ηττημένη των Βαλκανικών πολέμων (1912 – 13), ενώ η διάδοχός της Τουρκία ήταν αμέτοχη στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Τούρκοι ιστορικοί, πολιτικοί και διπλωμάτες μέμφονται τις τότε ηγεσίες τους ότι δεν κατόρθωσαν να αποτρέψουν την υπαγωγή των νήσων του Ανατολικού Αιγαίου, καθώς και τα Δωδεκάνησα, στην Ελλάδα.
Την απώλεια αυτού του γεωπολιτικού πλεονεκτήματος, όπως και την αποκομιδή οφελών από την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, που είναι πολύ πιθανό να υπάρχουν τον υποθαλάσσιο χώρο, προσπαθεί από το ’74 και μετά να ανατρέψει η Άγκυρα.
Σε αυτή τη λογική δεν έχει υπογράψει τις δύο βασικές διεθνείς Συνθήκες για το Δίκαιο της Θάλασσας (Γενεύης και Μοντέγκο Μπέι), ενώ υπαναχώρησε από τη συμφωνία Κ. Καραμανλή και Σ. Ντεμιρέλ για προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όσον αφορά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο. Όσο οι πιθανότητες και οι δυνατότητες εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων αυξάνουν, σε συνδυασμό και με μία συνεργασία με Κύπρο και Ισραήλ, τόσο εντονότερη θα γίνεται η τουρκική παραβατικότητα.
Οι παρεμποδίσεις αεροσκαφών και αλιευτικών και οι παραβιάσεις του εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων στο Αιγαίο θα καθιστούν τα επεισόδια όλο και συχνότερα.
Από κάποιο τυχαίο γεγονός δεν πρέπει να αποκλεισθεί και πολεμική εμπλοκή.
Όσο η Άγκυρα δεν αλλάζει συμπεριφορά με σεβασμό του διεθνούς νόμου και των σχέσεων καλής γειτονίας, οι ελληνικές κυβερνήσεις πρέπει:
Α. Να αναπτύξουν έντονη διπλωματική δραστηριότητα σε διμερή και πολυμερή επίπεδο για σταθερή, διαρκή και εμπεριστατωμένη ενημέρωση συμμάχων και λοιπών χωρών για την τουρκική παραβατικότητα
Β. Να επιδιώξουν την απόκτηση και άλλων διεθνών ερεισμάτων με ανάπτυξη μιας πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής
Γ. Να ενισχύσουν την αποτρεπτική ισχύ της εθνικής άμυνας
Δ. Να φροντίσουν για την εξύψωση του ηθικού φρονήματος του λαού και των Ενόπλων Δυνάμεων, το οποίο έχει τρωθεί από τα σκάνδαλα που συνδέονται με τα εξοπλιστικά προγράμματα, την οικονομική κρίση και τα Μνημόνια.
Εξωτερική πολιτική και εθνική άμυνα θα πρέπει να πάνε χέρι-χέρι. Hand in hand, όπως έλεγε ο παλιός αμερικανός υπουργός Εξωτερικών John Foster Dulles.
