ΤΟ ΕΘΝΟΣ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ ΜΕ ΛΑΜΠΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΕΟΣ ΤΟ «ΠΑΣΧΑ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ»
Σήμερα γιορτάζεται η Κοίμηση της Θεοτόκου, το «Πάσχα του καλοκαιριού» και η Ελλάδα στήνει γιορτές και εκδηλώσεις για να τιμήσει με ιδιαίτερη λαμπρότητα την Υπεραγία Θεοτόκο.
Σε κάθε γωνιά της χώρας, πλήθος κόσμου προσέρχεται στις εκκλησίες και στα μοναστήρια για να ακολουθήσει τις περιφορές των εικόνων της Μεγαλόχαρης, που φανερώθηκαν στους πιστούς σε δύσκολους καιρούς, με τρόπο θαυμαστό. Κάθε τόπος, έχει και την δική του θαυματουργή εικόνα της Κυρίας Θεοτόκου, όπου αποτελεί στήριγμα, ελπίδα και παρηγοριά για χιλιάδες Ορθόδοξους Χριστιανούς.
Στα νησιά
Προσκύνημα στην Τήνο
Το προσκύνημα στον Ιερό Ναό της Ευαγγελιστρίας της Τήνου (Παναγίας της Τήνου) είναι το σημαντικότερο προσκύνημα στην Ελλάδα αλλά και σε όλον τον κόσμο. Ο Ιερός Ναός Ευαγγελιστρίας χτίστηκε στο σημείο που βρέθηκε η Εικόνα της του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, μετά από όραμα της Μοναχής Πελαγίας. Τις ημέρες του Δεκαπενταύγουστου το νησί της Τήνου μεταμορφώνεται σε έναν απέραντο ξενώνα. Πλήθος κόσμου έρχεται στην Χάρη της για να κάνει κάποια παράκκληση ή για να την ευχαριστήσει για κάποια ευεργεσία της.
Προσκύνημα στην Τήνο
Το προσκύνημα στον Ιερό Ναό της Ευαγγελιστρίας της Τήνου (Παναγίας της Τήνου) είναι το σημαντικότερο προσκύνημα στην Ελλάδα αλλά και σε όλον τον κόσμο. Ο Ιερός Ναός Ευαγγελιστρίας χτίστηκε στο σημείο που βρέθηκε η Εικόνα της του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, μετά από όραμα της Μοναχής Πελαγίας. Τις ημέρες του Δεκαπενταύγουστου το νησί της Τήνου μεταμορφώνεται σε έναν απέραντο ξενώνα. Πλήθος κόσμου έρχεται στην Χάρη της για να κάνει κάποια παράκκληση ή για να την ευχαριστήσει για κάποια ευεργεσία της.
Την παραμονή της εορτής, στρατιωτικά αγήματα αποδίδουν τιμές. Το βράδυ τελείται
Μεγάλος Αρχιερατικός Εσπερινός και στη συνέχεια Παράκληση και Θεία Λειτουργία και μεταδίδεται η Θεία Μετάληψη. Το πρωί της Εορτής γίνεται Αρχιερατική Λειτουργία στον Ναό της Μεγαλόχαρης. Κατά τη διάρκεια της Λειτουργίας ο αρχηγός του Ναυτικού και άλλοι επίσημοι επιβαίνουν σε τορπιλάκατο του Πολεμικού Ναυτικού και ρίχνουν στεφάνια στον υγρό τάφο της Έλλης, που τορπιλίστηκε έξω από το λιμάνι της Τήνου, ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου του 1940.
Παναγία Εκαντοταπυλιανή (Πάρος)
Πρόκειται για έναν από τους αρχαιότερους και καλύτερα διατηρημένους χριστιανικούς ναούς. Πιστοί από ολόκληρη την Ελλάδα συγκεντρώνονται εδώ τον Δεκαπενταύγουστο για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής, που χρονολογείται τον 17ο αιώνα και για να πάρουν μέρος στις εορταστικές εκδηλώσεις. Μετά την καθιερωμένη περιφορά του επιταφίου, ξεκινά το μεγάλο πανηγύρι. Την ίδια ώρα, στο λιμανάκι της Νάουσας η νύχτα γίνεται μέρα, όταν δεκάδες καΐκια προσεγγίζουν την προβλήτα με αναμμένα δαδιά και όλοι περιμένουν την κορύφωση, την άφιξη των «πειρατών» στο λιμάνι για την έναρξη της γιορτής με νησιώτικους χορούς.
Μεγάλος Αρχιερατικός Εσπερινός και στη συνέχεια Παράκληση και Θεία Λειτουργία και μεταδίδεται η Θεία Μετάληψη. Το πρωί της Εορτής γίνεται Αρχιερατική Λειτουργία στον Ναό της Μεγαλόχαρης. Κατά τη διάρκεια της Λειτουργίας ο αρχηγός του Ναυτικού και άλλοι επίσημοι επιβαίνουν σε τορπιλάκατο του Πολεμικού Ναυτικού και ρίχνουν στεφάνια στον υγρό τάφο της Έλλης, που τορπιλίστηκε έξω από το λιμάνι της Τήνου, ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου του 1940.
Παναγία Εκαντοταπυλιανή (Πάρος)
Πρόκειται για έναν από τους αρχαιότερους και καλύτερα διατηρημένους χριστιανικούς ναούς. Πιστοί από ολόκληρη την Ελλάδα συγκεντρώνονται εδώ τον Δεκαπενταύγουστο για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής, που χρονολογείται τον 17ο αιώνα και για να πάρουν μέρος στις εορταστικές εκδηλώσεις. Μετά την καθιερωμένη περιφορά του επιταφίου, ξεκινά το μεγάλο πανηγύρι. Την ίδια ώρα, στο λιμανάκι της Νάουσας η νύχτα γίνεται μέρα, όταν δεκάδες καΐκια προσεγγίζουν την προβλήτα με αναμμένα δαδιά και όλοι περιμένουν την κορύφωση, την άφιξη των «πειρατών» στο λιμάνι για την έναρξη της γιορτής με νησιώτικους χορούς.
Η Παναγία Χρυσολεόντισσα στην Αίγινα
Προστάτιδα του νησιού της Αίγινας θεωρείται από τους κατοίκους του νησιού η Παναγία η Χρυσολεόντισσα και το ομώνυμο μοναστήρι της κτισμένο στο κέντρο του νησιού, περί το ένα χιλιόμετρο από την μονή του Αγίου Νεκταρίου.
Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Χρυσολεόντισσας
Όταν άρχισε η ανέγερση της Μονής συνέβη το εξής θαυμαστό γεγονός. Τα εργαλεία τα οποία άφηναν οι κτίστες στο χώρο της ανεγέρσεως, το πρωί δεν τα εύρισκαν εκεί αλλά στην σημερινή θέση της Μονής. Όταν το θαύμα επαναλήφθηκε τρεις φορές, οι μοναχοί κατάλαβαν το μήνυμα και ανήγειραν το μοναστήρι τους στην σημερινή τοποθεσία κατά τα έτη 1600-1614 μ.Χ.
Σέμνωμα της Μονής είναι η αργυρεπενδυμένη εικόνα της Παναγίας Χρυσολεοντίσσης, τοποθετημένη στην άκρη του τέμπλου προς την βόρεια πύλη του Ιερού.
Η Παναγία η Φανερωμένη στην Αίγινα
Η Παναγία η Φανερωμένη βρίσκεται στο δρόμο προς την Αγία Μαρίνα. Κάτω από την εξωτερική εκκλησία, του 13ου αιώνα, σώζονται δύο εκκλησάκια. Στο δεύτερο εκκλησάκι βρίσκεται μια θαυμάσια εικόνα της Παναγίας.
Η Παναγία η Φανερωμένη βρίσκεται στο δρόμο προς την Αγία Μαρίνα. Κάτω από την εξωτερική εκκλησία, του 13ου αιώνα, σώζονται δύο εκκλησάκια. Στο δεύτερο εκκλησάκι βρίσκεται μια θαυμάσια εικόνα της Παναγίας.
Λίγα χρόνια αργότερα μετά την ανακάλυψη της εικόνας, ξεκίνησε το κτίσιμο της μεγάλης εκκλησίας, που φαίνεται από το δρόμο. Το κτίσιμο αυτής της εκκλησίας δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, γιατί κάθε βράδυ έπεφτε ο τρούλος της, καθώς η εικόνα σύμφωνα με την παράδοση ήθελε να παραμείνει στο παρεκκλήσιο της κατακόμβης.
Το εκκλησάκι της Παναγίας στο Κάτω Κουφονήσι
Τον Δεκαπενταύγουστο γιορτάζει η Παναγία στο εκκλησάκι της στο Κάτω Κουφονήσι. Μετά τη λειτουργία προσφέρεται φαγητό από τους κατοίκους και κατόπιν μεταφέρονται με τα καΐκια τα οποία κάνουν αγώνες για το ποιος θα περάσει τον άλλο στο Πάνω Κουφονήσι. Με την επιστροφή ντόπιοι και ξένοι το γλεντάνε μέχρι το πρωί στα μαγαζιά του νησιού, με μουσική, κρασί, ούζο και θαλασσινούς μεζέδες για τους οποίους έχουν φροντίσει οι ψαράδες.
Τον Δεκαπενταύγουστο γιορτάζει η Παναγία στο εκκλησάκι της στο Κάτω Κουφονήσι. Μετά τη λειτουργία προσφέρεται φαγητό από τους κατοίκους και κατόπιν μεταφέρονται με τα καΐκια τα οποία κάνουν αγώνες για το ποιος θα περάσει τον άλλο στο Πάνω Κουφονήσι. Με την επιστροφή ντόπιοι και ξένοι το γλεντάνε μέχρι το πρωί στα μαγαζιά του νησιού, με μουσική, κρασί, ούζο και θαλασσινούς μεζέδες για τους οποίους έχουν φροντίσει οι ψαράδες.
Το εκκλησάκι της Παναγίας στο Κάτω Κουφονήσι είναι κτισμένο πολύ κοντά σε παλαιότερη βυζαντινή εκκλησία. Το εκκλησάκι χτίστηκε το 1561. Για να μην υπάρχουν προβλήματα με τους Τούρκους, αλλά και για να προστατευθεί από τους πειρατές, η εκκλησία έπρεπε να φαίνεται όσο το δυνατόν λιγότερο, γι’ αυτό επί Τουρκοκρατίας ήταν σχεδόν ημιυπόγεια. Ο χώρος γύρω από την εκκλησία διευρύνθηκε πολύ αργότερα, το 1970.
Παναγία Σπηλιανή στην Νίσυρο
Ένα από τα πιο γνωστά μοναστήρια των νησιών του Αιγαίου. Η Παναγία Σπηλιανή στην Νίσυρο βρίσκεται σε έναν λόφο στο Μανδράκι, στην πρωτεύουσα του νησιού και γιορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο. Το πανηγύρι της μονής είναι ξεχωριστό. Εννέα μέρες πριν φτάνουν από τα γύρω νησιά γυναίκες οι λεγόμενες «εννιαμερίτισες» όπου μένουν στη μονή. Καθημερινά κάνουν 300 μετάνοιες και ψάλλουν το μοιρολόι της Παναγίας καθώς και διάφορε αυτοσχέδια «τραγούδια». Οι γυναίκες αυτές διακονούν τη μονή και παραμονή του πανηγυριού ετοιμάζουν το κόλλυβο της Παναγίας. Μετά τον εσπερινό σερβίρονται ρεβίθια σε όλους τους προσκυνητές. Την μέρα του πανηγυριού μετά την λειτουργία λιανεύεται η εικόνα της Παναγίας μέχρι την αυλή του Ζωσιμοπούλειου όπου γίνεται και το πανηγύρι και μοιράζεται το κόλλυβο. Το μεσημέρι επιστρέφει η εικόνα πίσω στο μοναστήρι.
Η Παναγία η Φιδούσα στην Κεφαλλονιά
Στο χωριό Μαρκόπουλο της Κεφαλονιάς, σε μια πλαγιά γεμάτη από δένδρα, βρίσκεται ο Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Στην εκκλησιά αυτή εμφανίζονται κάθε χρόνο από 6 Αυγούστου μέχρι 15 του ίδιου μήνα τα φίδια της Παναγίας, πού κρέμονται από τις εικόνες με τις καντήλες, τα στασίδια χωρίς να πειράζουν κανέναν. Η Θεοτόκος ονόμαστηκε Φιδιώτισσα από ένα θαύμα της, το οποίο θυμίζει κάθε χρόνο στους προσκυνητές της με ένα άλλο θαύμα της.
Στο μοναστήρι της Παναγίας, τα παλαιότερα χρόνια, είδαν οι μοναχές ένα πρωί να πλησιάζουν πειρατικά καράβια και να ανηφορίζουν πειρατές στο μοναστήρι με σκοπό να το λεηλατήσουν. Τότε οι μοναχές φοβήθηκαν και ζήτησαν την προστασία της Παναγίας. Κι αυτή έκανε το θαύμα της. Φίδια κύκλωσαν το μοναστήρι κι όταν πήγαν οι πειρατές φοβήθηκαν κι έφυγαν. Οι μοναχές σώθηκαν και ευχαρίστησαν την Παναγία. Από τότε κάθε χρόνο εμφανίζονται φίδια.
Ο Επιτάφιος της Παναγίας στο νησί της Αποκάλυψης
Στο νησί της Πάτμου, στο Ιερό Σπήλαιο του Αγίου Ιωάννη, οι μοναχοί τηρούν το έθιμο του επιταφίου της Παναγίας, ένα έθιμο με βυζαντινές καταβολές. Ο χρυσοποίκιλτος επιτάφιος της Παναγίας περιφέρεται στα σοκάκια του νησιού σε μεγαλοπρεπή πομπή, ενώ οι καμπάνες του μοναστηριού και των άλλων εκκλησιών ηχούν ασταμάτητα.
Στο νησί της Πάτμου, στο Ιερό Σπήλαιο του Αγίου Ιωάννη, οι μοναχοί τηρούν το έθιμο του επιταφίου της Παναγίας, ένα έθιμο με βυζαντινές καταβολές. Ο χρυσοποίκιλτος επιτάφιος της Παναγίας περιφέρεται στα σοκάκια του νησιού σε μεγαλοπρεπή πομπή, ενώ οι καμπάνες του μοναστηριού και των άλλων εκκλησιών ηχούν ασταμάτητα.
Η Κοίμηση της Θεοτόκου στην Κάσο
Ένα ακόμη χωριό με το όνομα Παναγία είναι ο τόπος του μεγαλυτέρου πανηγυριού της Κάσου, κάθε Δεκαπενταύγουστο. Στην τοπική εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου τηρούνται, κάθε χρόνο, όλα τα πατροπαράδοτα έθιμα κατά τον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου. Εκατοντάδες Κασιώτες απ’ την Ελλάδα αλλά και από όλο τον κόσμο, συρρέουν στο νησί, για να προσκυνήσουν στην Παναγία, να γλεντήσουν με τα πατροπαράδοτα έθιμα και να δοκιμάσουν κασιώτικα ντολμαδάκια και πιλάφι.
Ένα ακόμη χωριό με το όνομα Παναγία είναι ο τόπος του μεγαλυτέρου πανηγυριού της Κάσου, κάθε Δεκαπενταύγουστο. Στην τοπική εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου τηρούνται, κάθε χρόνο, όλα τα πατροπαράδοτα έθιμα κατά τον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου. Εκατοντάδες Κασιώτες απ’ την Ελλάδα αλλά και από όλο τον κόσμο, συρρέουν στο νησί, για να προσκυνήσουν στην Παναγία, να γλεντήσουν με τα πατροπαράδοτα έθιμα και να δοκιμάσουν κασιώτικα ντολμαδάκια και πιλάφι.
Η Παναγιά του Χάρου στους Λειψούς
Στο Μοναστήρι της Παναγίας στους Λειψούς, η Παναγία δεν κρατάει το Θείο Βρέφος αλλά τον Εσταυρωμένο Χριστό, σε μια εικόνα μοναδική στην χριστιανική παράδοση. Η «Παναγία του Χάρου» γιορτάζει στις 23 Αυγούστου, δηλαδή στα εννιάμερα της Παναγίας.
Σύμφωνα με το έθιμο, που τηρείται από το 1943, τοποθετούνται την άνοιξη κρινάκια γύρω από την εικόνα τα οποία στη συνέχεια ξεραίνονται και ανθίζουν ξανά, τον Αύγουστο.
Στο Μοναστήρι της Παναγίας στους Λειψούς, η Παναγία δεν κρατάει το Θείο Βρέφος αλλά τον Εσταυρωμένο Χριστό, σε μια εικόνα μοναδική στην χριστιανική παράδοση. Η «Παναγία του Χάρου» γιορτάζει στις 23 Αυγούστου, δηλαδή στα εννιάμερα της Παναγίας.
Σύμφωνα με το έθιμο, που τηρείται από το 1943, τοποθετούνται την άνοιξη κρινάκια γύρω από την εικόνα τα οποία στη συνέχεια ξεραίνονται και ανθίζουν ξανά, τον Αύγουστο.
Η Παναγία της Θάσου
΄Ενα πλούσιο γεύμα παρατίθεται στο μεγάλο τραπέζι του Ιερού Ναού της Κοίμησης της Θεοτόκου, στην Παναγία της Θάσου, στο χωριό που πήρε το όνομά του από τη Θεοτόκο. Μετά τη λιτάνευση της εικόνας, που συνοδεύεται από πολυμελή μπάντα, όλοι μαζεύονται στο προαύλιο της εκκλησίας, και στήνουν ένα γλέντι, με χορούς από όλη την Ελλάδα, μεζέδες, κρασί.
΄Ενα πλούσιο γεύμα παρατίθεται στο μεγάλο τραπέζι του Ιερού Ναού της Κοίμησης της Θεοτόκου, στην Παναγία της Θάσου, στο χωριό που πήρε το όνομά του από τη Θεοτόκο. Μετά τη λιτάνευση της εικόνας, που συνοδεύεται από πολυμελή μπάντα, όλοι μαζεύονται στο προαύλιο της εκκλησίας, και στήνουν ένα γλέντι, με χορούς από όλη την Ελλάδα, μεζέδες, κρασί.
Ο Επιτάφιος Παναγίας στη Σκιάθο
Στο νησί της Σκιάθου, χιλιάδες προσκυνητές συρρέουν ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου. Την παραμονή της γιορτής, το βράδυ, γίνεται η έξοδος του επιτάφιου της Παναγίας μέσα σε μια ατμόσφαιρα μοναδικής κατάνυξης, υπό την συγκινητική μελωδία των εγκωμίων της Θεοτόκου που ψάλλουν όλοι μαζί οι Σκιαθίτες.
Στο νησί της Σκιάθου, χιλιάδες προσκυνητές συρρέουν ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου. Την παραμονή της γιορτής, το βράδυ, γίνεται η έξοδος του επιτάφιου της Παναγίας μέσα σε μια ατμόσφαιρα μοναδικής κατάνυξης, υπό την συγκινητική μελωδία των εγκωμίων της Θεοτόκου που ψάλλουν όλοι μαζί οι Σκιαθίτες.
Η Παναγία Αγιασώτισσα στην Λέσβο
Στην πανέμορφη εκκλησία της Παναγίας της Αγιάσου, οι πιστοί σπεύδουν να προσκυνήσουν την θαυματουργή εικόνα της Κυρίας Θεοτόκου, που φιλοτέχνησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Την ημέρα της γιορτής της Παναγίας, ύστερα απ’ τη καθιερωμένη λειτουργία, γίνεται η περιφορά της εικόνας γύρω από το ναό, ενώ οι εορταστικές εκδηλώσεις φθάνουν στο αποκορύφωμά τους με τις μουσικές και χορευτικές εκδηλώσεις στην πλατεία του χωριού.
Παναγία η Καβουριανή στη Λέρο
Στα Δωδεκάνησα πιο γνωστή είναι η Παναγία η Καβουριανή στη Λέρο. Βρίσκεται κοντά στον οικισμό Ξηρόκαμπος. Το γραφικό εκκλησάκι ονομάζεται και της Καβουράδαινας, διότι στη θέση που είναι, κατά την παράδοση, ένας ψαράς που έψαχνε για καβούρια βρήκε μέσα σε σχισμή την εικόνα της Παναγίας
Στα Δωδεκάνησα πιο γνωστή είναι η Παναγία η Καβουριανή στη Λέρο. Βρίσκεται κοντά στον οικισμό Ξηρόκαμπος. Το γραφικό εκκλησάκι ονομάζεται και της Καβουράδαινας, διότι στη θέση που είναι, κατά την παράδοση, ένας ψαράς που έψαχνε για καβούρια βρήκε μέσα σε σχισμή την εικόνα της Παναγίας
Η Παναγία η Διασώζουσα στην Πάτμο
Στην Πάτμο η Παναγία η Διασώζουσα, πίσω από τη Μονή του Θεολόγου, η εκκλησία της Παναγιάς του Γράβα στη Χώρα, το κάθισμα της Παναγίας του Απόλου στον Κάμπο, το μοναστήρι της Παναγίας στο Λιβάδι, η Παναγία η Κουμάνα στη Σκάλα είναι μερικές μόνο από τις υπάρχουσες στο νησί. Στην κορυφή της χερσονήσου Γερανού δεσπόζει η Παναγία του Γερανού. Στις 14 Αυγούστου τελείται εσπερινός και την επομένη γίνεται λειτουργία με λαϊκό πανηγύρι που διαρκεί όλη τη νύχτα.
Στην Πάτμο η Παναγία η Διασώζουσα, πίσω από τη Μονή του Θεολόγου, η εκκλησία της Παναγιάς του Γράβα στη Χώρα, το κάθισμα της Παναγίας του Απόλου στον Κάμπο, το μοναστήρι της Παναγίας στο Λιβάδι, η Παναγία η Κουμάνα στη Σκάλα είναι μερικές μόνο από τις υπάρχουσες στο νησί. Στην κορυφή της χερσονήσου Γερανού δεσπόζει η Παναγία του Γερανού. Στις 14 Αυγούστου τελείται εσπερινός και την επομένη γίνεται λειτουργία με λαϊκό πανηγύρι που διαρκεί όλη τη νύχτα.
Το «Πάσχα του καλοκαιριού» στην Κάλυμνο
Στην Κάλυμνο οι Παναγίες δίνουν το δικό τους τόνο στη μεγάλη γιορτή του καλοκαιριού. Η Παναγία των Τσουκχουών, η Παναγία η Κυραψηλή, η Παναγία των Αργινωντών, της Τελένδου, της Ψερίμου και των Βοθυνών είναι οι ναοί που ανοίγουν τις πόρτες τους στους πιστούς που αισθάνονται την ανάγκη ν’ ανάψουν ένα κερί στη χάρη Της. Το ελαιοτριβείο της Παναγίας με τα τσούκχουα (το γνωστό πυρήνα των ελιών) υπήρξε η αιτία για το προσωνύμιο που δόθηκε. Στον Αργινώντα προσφέρονται λουκουμάδες και άλλοι μεζέδες, στους Βοθύνους ψήνονται ρεβίθια στους φούρνους και στην Κυρά Ψηλή μετά τον εσπερινό ακολουθεί γλέντι με μοούρι και τσαμπούνες.
Στην Κάλυμνο οι Παναγίες δίνουν το δικό τους τόνο στη μεγάλη γιορτή του καλοκαιριού. Η Παναγία των Τσουκχουών, η Παναγία η Κυραψηλή, η Παναγία των Αργινωντών, της Τελένδου, της Ψερίμου και των Βοθυνών είναι οι ναοί που ανοίγουν τις πόρτες τους στους πιστούς που αισθάνονται την ανάγκη ν’ ανάψουν ένα κερί στη χάρη Της. Το ελαιοτριβείο της Παναγίας με τα τσούκχουα (το γνωστό πυρήνα των ελιών) υπήρξε η αιτία για το προσωνύμιο που δόθηκε. Στον Αργινώντα προσφέρονται λουκουμάδες και άλλοι μεζέδες, στους Βοθύνους ψήνονται ρεβίθια στους φούρνους και στην Κυρά Ψηλή μετά τον εσπερινό ακολουθεί γλέντι με μοούρι και τσαμπούνες.
Η Κοίμηση της Θεοτόκου στην Αστυπάλαια
Στην Αστυπάλαια εκτός από την Παναγία του Κάστρου, υπάρχει η Πορταϊτισσα. Ιδρύθηκε από τον όσιο Άνθιμο στα μέσα του 18ου αιώνα. Έχει ξυλόγλυπτο εικονοστάσι ντυμένο με λεπτό φύλλο χρυσού. Επίσης, υπάρχει το μοναστήρι της Παναγίας της Βλεφαριώτισσας, μέσα σε σπηλιά και στο Καστελάνο το μοναστήρι της Παναγίας της Πουλαριανής
Παναγία η Γοργοεπήκοος στην Κω
H Παναγία η Γοργοεπήκοος βρίσκεται κοντά στην ακτή Μιαούλη στην πόλη της Κω. Ο κυρίως ναός χωρίζεται από το Ιερό Βήμα με ένα θαυμάσιας τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο, ίσως του 18ου αιώνα. Στις τέσσερις γωνίες της στέγης του ναού και στη μία της αψίδας υπάρχουν παλαιοχριστιανικά επιθήματα από διαχωριστικά αμφικιονίσκων με διάκοσμο από σταυρούς. Είναι κτισμένη κατά τον 15ο αιώνα.
H Παναγία η Γοργοεπήκοος βρίσκεται κοντά στην ακτή Μιαούλη στην πόλη της Κω. Ο κυρίως ναός χωρίζεται από το Ιερό Βήμα με ένα θαυμάσιας τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο, ίσως του 18ου αιώνα. Στις τέσσερις γωνίες της στέγης του ναού και στη μία της αψίδας υπάρχουν παλαιοχριστιανικά επιθήματα από διαχωριστικά αμφικιονίσκων με διάκοσμο από σταυρούς. Είναι κτισμένη κατά τον 15ο αιώνα.
Ρόδος
Στο Ασκληπιό της Ρόδου ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι του 11ου αιώνα μ.Χ.
Στο Μεσαναγρό η Κοίμηση της Θεοτόκου ανεγέρθηκε αρχές του 13ου αιώνα και εκτός από τις αγιογραφίες διασώζεται μεγάλη μαρμάρινη παλαιοχριστιανική κολυμπήθρα με επιγραφή. Στη θέση «Έβγαλες» 4,5 χιλιόμετρα από το Μεσαναγρό υπάρχει η Παναγία η Πλημμυριανή, μοναστηράκι του 17ου αιώνα. Λίγα μέτρα βορειοδυτικά υπάρχει πηγή, το νερό της οποίας περνά κάτω από το μοναστήρι και θεωρείται αγίασμα.
Στο Ασκληπιό της Ρόδου ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου είναι του 11ου αιώνα μ.Χ.
Στο Μεσαναγρό η Κοίμηση της Θεοτόκου ανεγέρθηκε αρχές του 13ου αιώνα και εκτός από τις αγιογραφίες διασώζεται μεγάλη μαρμάρινη παλαιοχριστιανική κολυμπήθρα με επιγραφή. Στη θέση «Έβγαλες» 4,5 χιλιόμετρα από το Μεσαναγρό υπάρχει η Παναγία η Πλημμυριανή, μοναστηράκι του 17ου αιώνα. Λίγα μέτρα βορειοδυτικά υπάρχει πηγή, το νερό της οποίας περνά κάτω από το μοναστήρι και θεωρείται αγίασμα.
Στην Κοιλάδα των Πεταλούδων η Παναγία η Καλόπετρα υπάρχει από το 1489. Κατέρρευσε το 1779 και ξανακτίστηκε το 1782 από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας και πρωταγωνιστή της Επανάστασης του 1821. Τ
Στη Λίνδο η εκκλησία της Παναγίας είναι του 15ου αιώνα με ενδιαφέρουσες αγιογραφίες, έργα του ζωγράφου Γρηγόρη, από τη Σύμη στα 1779, όπως αναφέρει η επιγραφή πάνω από την πόρτα.
Στο Σκιάδι, 90 χιλιόμετρα από τη Ρόδο, υπάρχει η Παναγία η Σκιαδενή. Οφείλει το όνομά της στο «σκιάδιον» (=σκιερό, ιερό τοπίο). Στη θέση της υπήρχε αρχαιοελληνικό ιερό της Αρτέμιδας. Σύμφωνα με την παράδοση η εικόνα της Παναγίας είναι μια από τις τέσσερις που ιστόρησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας υπήρξε από τους σπουδαιότερους λατρευτικούς τόπους της Ρόδου. Λέγεται ότι Τούρκος αξιωματούχος που θέλησε να προσβάλει τους χριστιανούς κάρφωσε με το ξίφος του το εικόνισμα και τρύπησε το δεξί μάγουλο της Παναγίας, απ’ όπου βγήκε αίμα και νερό. Τότε το χέρι του Τούρκου παρέλυσε και μετά τρεις μέρες, αφού μετάνιωσε, η Παναγία τον θεράπευσε. Η Παναγία η Σκιαδενή πανηγυρίζει 8 Σεπτεμβρίου.
Κλείνοντας με τις Παναγίες της Ρόδου πρέπει ν’ αναφερθεί και η Παναγία Φανερωμένη. Λέγεται και Λουβιαρίτσα επειδή στα κελιά της έμεναν οι λουβιάρηδες (λεπροί) του νησιού.
Η Παναγία Φανερωμένη στην Σαλαμίνα
Η Ιερά Μονή Φανερωμένης Σαλαμίνας είναι ένα ιστορικό μοναστήρι που βρίσκεται στα βορειοδυτικά παράλια της νήσου Σαλαμίνας στην οποία υπήρχε ένας πολύ παλιός και ημιερειπωμένος χριστιανικός ναός,. Εκεί βρέθηκε η εικόνα της Θεοτόκου από τον Λάμπρο Καννέλο, που έκτισε και μόνασε στο μοναστήρι για να αγιοποιηθεί από την ορθόδοξη εκκλησία με το όνομα Όσιος Λαυρέντιος.
Η Παναγία Φανερωμένη στην Σαλαμίνα
Η Ιερά Μονή Φανερωμένης Σαλαμίνας είναι ένα ιστορικό μοναστήρι που βρίσκεται στα βορειοδυτικά παράλια της νήσου Σαλαμίνας στην οποία υπήρχε ένας πολύ παλιός και ημιερειπωμένος χριστιανικός ναός,. Εκεί βρέθηκε η εικόνα της Θεοτόκου από τον Λάμπρο Καννέλο, που έκτισε και μόνασε στο μοναστήρι για να αγιοποιηθεί από την ορθόδοξη εκκλησία με το όνομα Όσιος Λαυρέντιος.
Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, ο Όσιος Λαυρέντιος είδε στον ύπνο του τρεις φορές την Παναγία που τον πρόσταξε να πάει στη Σαλαμίνα, στα ερείπια του ναού, ρίχνοντας το πανωφόρι του στη θάλασσα για να περάσει απέναντι. Εκείνος το έπραξε, Στις 17 Μαΐου του 1640 πήγε στο σημείο και με την βοήθεια των κατοίκων έσκαψε και βρήκε την εικόνα της Παναγίας Φανερωμένης.
Δεκαπενταύγουστος στην «Παναγία Σουμελά»
Αεροπορικώς, οδικώς αλλά και… ποδηλατώντας φτάνουν, τον Δεκαπενταύγουστο, στην Τραπεζούντα του Πόντου, εκατοντάδες ορθόδοξοι Χριστιανοί προκειμένου να παραστούν στην Πατριαρχική Θεία Λειτουργία που θα τελεστεί για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά στο μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, στο όρος Μελά. Το προσκύνημα στην Παναγία Σουμελά του Πόντου αποτελεί όνειρο ζωής για τους περισσότερους Πόντιους, που και φέτος αναμένεται να κατακλύσουν την ιστορική μονή.
Δεκαπενταύγουστος στην «Παναγία Σουμελά»
Αεροπορικώς, οδικώς αλλά και… ποδηλατώντας φτάνουν, τον Δεκαπενταύγουστο, στην Τραπεζούντα του Πόντου, εκατοντάδες ορθόδοξοι Χριστιανοί προκειμένου να παραστούν στην Πατριαρχική Θεία Λειτουργία που θα τελεστεί για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά στο μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, στο όρος Μελά. Το προσκύνημα στην Παναγία Σουμελά του Πόντου αποτελεί όνειρο ζωής για τους περισσότερους Πόντιους, που και φέτος αναμένεται να κατακλύσουν την ιστορική μονή.
Μαζί με τους προσκυνητές από την Ελλάδα, στην Τραπεζούντα, εκεί όπου γίνονται όλες οι απαραίτητες προετοιμασίες και λαμβάνονται μέτρα ασφαλείας για την υποδοχή των επισκεπτών, θα βρεθούν και πολλοί ορθόδοξοι χριστιανοί από χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης κ.α.
«Κοσμοπλημμύρα» και στο Βέρμιο
Κοσμοσυρροή αναμένεται φέτος στην Παναγία Σουμελά του Βερμίου, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, λόγω του τριημέρου της Παναγίας. Των ιερών ακολουθιών θα προεξάρχει ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Βέροιας-Ναούσης και Καμπανίας κ.Παντελεήμων. Παραμονή του Δεκαπενταύγουστου, στις 7 το πρωί, τελέστηκε η Θεία Λειτουργία, ενώ στις 4 το απόγευμα μοιράστηκε η νηστίσιμη σούπα στους πιστούς. Στ
Κοσμοσυρροή αναμένεται φέτος στην Παναγία Σουμελά του Βερμίου, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, λόγω του τριημέρου της Παναγίας. Των ιερών ακολουθιών θα προεξάρχει ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Βέροιας-Ναούσης και Καμπανίας κ.Παντελεήμων. Παραμονή του Δεκαπενταύγουστου, στις 7 το πρωί, τελέστηκε η Θεία Λειτουργία, ενώ στις 4 το απόγευμα μοιράστηκε η νηστίσιμη σούπα στους πιστούς. Στ
Ανήμερα της μεγάλης γιορτής, στις 7 το πρωί, θα τελεστεί όρθος και πανηγυρικό αρχιερατικό συλλείτουργο, ενώ θα ακολουθήσει λιτάνευση της Αγίας Εικόνας και συνάντηση εκπροσώπων αρχών με εκπροσώπους Ποντιακών Σωματείων.
Η Παναγία Μικρόκαστρου στην Κοζάνη
Το έθιμο των καβαλάρηδων προσκυνητών έρχεται από την τουρκοκρατία, όταν αποτελούσε μια ευκαιρία στους σκλαβωμένους να δείξουν τη λεβεντιά και τον πόθο τους για λευτεριά.
Στις 14 και 15 Αυγούστου όλη η Σιάτιστα δονείται στους ρυθμούς των χάλκινων και του ασταμάτητου γλεντιού.
Η Παναγία Μικρόκαστρου στην Κοζάνη
Το έθιμο των καβαλάρηδων προσκυνητών έρχεται από την τουρκοκρατία, όταν αποτελούσε μια ευκαιρία στους σκλαβωμένους να δείξουν τη λεβεντιά και τον πόθο τους για λευτεριά.
Στις 14 και 15 Αυγούστου όλη η Σιάτιστα δονείται στους ρυθμούς των χάλκινων και του ασταμάτητου γλεντιού.
Ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου, οι καβαλάρηδες ξεκινούν το πρωί για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας στο φερώνυμο Μοναστήρι που βρίσκεται στο Μικρόκαστρο. Το μεσημέρι οι παρέες των καβαλάρηδων με τα καταστόλιστα άλογα μπαίνουν επιβλητικά στη Σιάτιστα και στην πλατεία της Χώρας τους επισκέπτονται αρχές και λαός.
Το γλέντι συνεχίζεται στις πλατείες της Χώρας και της Γεράνειας, στην πλατεία του Δημαρχείου, αλλά και στις γειτονιές της Σιάτιστας μέχρι αργά το βράδυ.
Η Χοζοβιώτισσα της Αμοργού
Στην Αμοργό, πάνω σε έναν γκρεμό 300 μέτρων δεσπόζει το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας Χοζοβιώτισσας που τιμάται στις 15 Αυγούστου.
Στην Αμοργό, πάνω σε έναν γκρεμό 300 μέτρων δεσπόζει το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας Χοζοβιώτισσας που τιμάται στις 15 Αυγούστου.
Κτίστηκε το 1088 μ.Χ. από το βυζαντινό αυτοκράτορα Αλέξιο Α” Κομνηνό σύμφωνα με επιγραφή της Ι. Μονής.
Για τον τρόπο άφιξης της εικόνας στην Αμοργό υπάρχουν δύο παραδόσεις: Η πρώτη λέει ότι η εικόνα βρέθηκε μέσα σε μια βάρκα εκεί ακριβώς που είναι κτισμένο το σημερινό μοναστήρι. Λέγεται ότι την εικόνα τοποθέτησε μια ευσεβής κυρία μέσα σε βάρκα από την πόλη Χόζοβα της Παλαιστίνης και την άφησε να ταξιδέψει μόνη της στην θάλασσα, για να γλιτώσει από τα χέρια των εικονομάχων.
Η δεύτερη εκδοχή λέει ότι τη θαυματουργική εικόνα έφεραν στην Αμοργό μοναχοί από το μοναστήρι του Χοτζεβά της Παλαιστίνης, που βρίσκεται κοντά στην Ιεριχώ, οι οποίοι έφυγαν λόγω των διωγμών από τους εικονομάχους.
Περνώντας από την Κύπρο οι μοναχοί έπεσαν πάνω σε ληστές που βεβήλωσαν, έσχισαν στα δύο και έριξαν στη θάλασσα την εικόνα. Τα δύο τεμάχια ήρθαν με θαυματουργικό τρόπο κάτω από το βράχο της Αμοργού κι ενώθηκαν μόνα τους χωρίς να διακρίνεται τίποτε.
Άλλοι λένε ότι συγκολλήθηκαν από τους μοναχούς που συνέχισαν το ταξίδι τους, έφτασαν στην Αμοργό και έκτισαν το μοναστήρι στον τόπο που τους υπέδειξε η Παναγία. Μάρτυρας για τον τόπο αυτό ήταν η σμίλη, που για αιώνες βρισκόταν σφηνωμένη στο βράχο και έπεσε το 1952.
Δεκαπενταύγουστος στην Κάρπαθο
Διαφορετικός είναι ο εορτασμός στην Όλυμπο της Καρπάθου. Οι Λειτουργίες είναι βαθιά συνδεδεμένες με το πένθος που χαρακτηρίζει τη μέρα του Δεκαπενταύγουστου και το αποκορύφωμα του παραδοσιακού εορτασμού είναι ο χορός που γίνεται στη μικρή πλατεία, μπρος στην εκκλησιά της Παναγίας, με τους οργανοπαίκτες να παίζουν τον Κάτω Χορό.
Διαφορετικός είναι ο εορτασμός στην Όλυμπο της Καρπάθου. Οι Λειτουργίες είναι βαθιά συνδεδεμένες με το πένθος που χαρακτηρίζει τη μέρα του Δεκαπενταύγουστου και το αποκορύφωμα του παραδοσιακού εορτασμού είναι ο χορός που γίνεται στη μικρή πλατεία, μπρος στην εκκλησιά της Παναγίας, με τους οργανοπαίκτες να παίζουν τον Κάτω Χορό.
Παναγία Κοσμοσωτήρα στον Έβρο
Και στις Φέρες Έβρου, η Παναγία έχει την τιμητική της, το απόγευμα του Δεκαπενταύγουστου όταν, με επίκεντρο την εκκλησία της Παναγίας της Κοσμοσώτηρας, τελείται μέγας πανηγυρικός εσπερινός. Από το ναό ξεκινά μια από τις πιο συγκινητικές λιτανείες της ιερής εικόνας, ενώ οι εορταστικές εκδηλώσεις ξεπερνούν το στοιχείο της θρησκευτικής κατάνυξης και απογειώνονται με τα κέφια των ανθρώπων.
Η Κοίμηση της Θεοτόκου στα Ζαγοροχώρια
Ξακουστά σε ολόκληρη την Ελλάδα είναι τα πανηγύρια της Παναγίας που γίνονται τον Δεκαπενταύγουστο στα Ζαγοροχώρια. Σε χωριά όπως η Βίτσα και το Τσεπέλοβο, οι εκδηλώσεις στη μνήμη της Κοίμησης της Θεοτόκου είναι τριήμερες και προσφέρουν την ευκαιρία για ατελείωτο γλέντι με παραδοσιακούς ηπειρώτικους χορούς. Κι ενώ οι δύο πρώτες ημέρες το γλέντι είναι ανοιχτό για όλους, την τρίτη και τελευταία ημέρα της χαράς και του κεφιού, τον πρώτο λόγο έχουν οι ντόπιοι, με τοπικούς σκοπούς και ηπειρώτικους χορούς.
Ξακουστά σε ολόκληρη την Ελλάδα είναι τα πανηγύρια της Παναγίας που γίνονται τον Δεκαπενταύγουστο στα Ζαγοροχώρια. Σε χωριά όπως η Βίτσα και το Τσεπέλοβο, οι εκδηλώσεις στη μνήμη της Κοίμησης της Θεοτόκου είναι τριήμερες και προσφέρουν την ευκαιρία για ατελείωτο γλέντι με παραδοσιακούς ηπειρώτικους χορούς. Κι ενώ οι δύο πρώτες ημέρες το γλέντι είναι ανοιχτό για όλους, την τρίτη και τελευταία ημέρα της χαράς και του κεφιού, τον πρώτο λόγο έχουν οι ντόπιοι, με τοπικούς σκοπούς και ηπειρώτικους χορούς.
Δεκαπενταύγουστος στα Ιωάννινα
Στον Παλαιόπυργο Πωγωνίου, το πανηγύρι οργανώνει Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού. Το μεσημέρι, μετά το φαγητό, το οποίο γίνεται στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας, ακολουθούν τα «ντολιά», ένα έθιμο το οποίο γίνονταν και παλιά και συνεχίζεται και σήμερα. Κατά το έθιμο η εντολή ντολή –ντολιά δίνεται από τον «ντολή πασά» που ορίζεται κάποιος από τους μεγαλύτερους, και παίρνοντας το ποτήρι του με το κρασί θα το τσουγκρίσει με έναν παρευρισκόμενο (κάποιο ξένο καλεσμένο, τον παπά κ.α.). Θα πιεί τρία ποτήρια ή τρείς φορές και θα τα αφιερώσει κάθε φορά και σε διάφορους ζητώντας από τους οργανοπαίκτες να παίξουν ένα τραγούδι. Ύστερα οι υπόλοιποι με την σειρά που ορίζει ο «ντολή πασάς» αφιερώνουν τις ευχές τους όπου θέλει ο καθένας ζητώντας και από ένα τραγούδι. Ένας και από τους σκοπούς αυτού του εθίμου ήταν να διαλύονται και οι μικροπαρεξηγήσεις που είχαν δημιουργηθεί και να υπάρχει ομόνοια μεταξύ των χωριανών. Το βράδυ ακολουθεί παραδοσιακό πανηγύρι με τοπικές ενδυμασίες και Πωγωνήσιους χορούς. Το γλέντι διαρκεί μέχρι τις πρωινές ώρες.
Στον Παλαιόπυργο Πωγωνίου, το πανηγύρι οργανώνει Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού. Το μεσημέρι, μετά το φαγητό, το οποίο γίνεται στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας, ακολουθούν τα «ντολιά», ένα έθιμο το οποίο γίνονταν και παλιά και συνεχίζεται και σήμερα. Κατά το έθιμο η εντολή ντολή –ντολιά δίνεται από τον «ντολή πασά» που ορίζεται κάποιος από τους μεγαλύτερους, και παίρνοντας το ποτήρι του με το κρασί θα το τσουγκρίσει με έναν παρευρισκόμενο (κάποιο ξένο καλεσμένο, τον παπά κ.α.). Θα πιεί τρία ποτήρια ή τρείς φορές και θα τα αφιερώσει κάθε φορά και σε διάφορους ζητώντας από τους οργανοπαίκτες να παίξουν ένα τραγούδι. Ύστερα οι υπόλοιποι με την σειρά που ορίζει ο «ντολή πασάς» αφιερώνουν τις ευχές τους όπου θέλει ο καθένας ζητώντας και από ένα τραγούδι. Ένας και από τους σκοπούς αυτού του εθίμου ήταν να διαλύονται και οι μικροπαρεξηγήσεις που είχαν δημιουργηθεί και να υπάρχει ομόνοια μεταξύ των χωριανών. Το βράδυ ακολουθεί παραδοσιακό πανηγύρι με τοπικές ενδυμασίες και Πωγωνήσιους χορούς. Το γλέντι διαρκεί μέχρι τις πρωινές ώρες.
H Παναγία Γοργοεπήκοος στην Αθήνα
Ένα από τα πολλά ονόματα που προσδίδουμε στην Παναγία μας είναι Γοργοεπήκοος και η ομώνυμη θαυματουργή εικόνα της φυλάσσεται στην Μάνδρα Αττικής, εκεί όπου βρίσκεται το Μοναστήρι της Παναγίας. Στην κορυφή της οροσειράς και με θέα τη θάλασσα της Ελευσίνας, δεσπόζει το Άγιο Εικόνισμά της θαυματουργής Παναγίας Γοργοεπηκόου, που αγιογραφήθηκε στο Άγιο Όρος πριν το 1900. Την εικόνα αγόρασε από το Άγιο Όρος μία οικογένεια από τη Σμύρνη και σαν πολύτιμη κληρονομιά πέρασε από γενιά σε γενιά και τελικά έφτασε στα χέρια της Ιφιγένεια Αναπλιώτου λίγο πριν καταστροφή της Σμύρνης.
Η Μονή των Κλειστών στη Χασιά
Είκοσι χιλιόμετρα βόρεια τής Αθήνας, βρίσκεται η περιώνυμη Μονή της Παναγίας των Κλειστών. Είναι χτισμένη στό χείλος του απόκρημνου αλλά καί μαγευτικού φαραγγιού της “Γκούρας – Γιαννούλας” καί ονομάζεται “Κλειστόν” λόγω της τοποθεσίας, επειδή είναι κλεισμένη μέσα στά βουνά.
Κατά την παράδοση, ένας ευσεβής χριστιανός, βλέποντας ένα παράδοξο φως, ανακάλυψε τη σεπτή και θαυματουργό εικόνα της Παναγίας της Ελεούσας στον απέναντι της μονή βράχο, μέσα σε ένα κοίλωμα. Η είδηση ξεσήκωσε τους κατοίκους της περιοχής που προσέφεραν ό,τι μπορούσαν για το κτίσιμο ναού όπου θα διαφυλασσόταν η εικόνα.
Επειδή το μέρος ήταν ακατάλληλο άρχισε να κτίζεται ακριβώς απέναντι, στην άλλη μεριά του φαραγγιού, εκεί που βρίσκεται σήμερα. Δύο φορές όμως η Παναγία ξαναγύρισε μόνη της στο αρχικό μέρος και οι κτίστες σταμάτησαν από φόβο. Έγινε ολονύκτιος παράκληση στη Θεοτόκο να δεχθεί να ιδρυθεί ο οίκος της στο ομαλότερο εκείνο σημείο, διά το παντελώς αδύνατον της μεταφοράς υλικών στο κοίλωμα εκείνο. Η Παναγία άκουσε, όπως φαίνεται, τις ικεσίες και δεν ξαναμετακινήθηκε, ενώ οι εργασίες συνεχίστηκαν αξιοθαύμαστα γρήγορα και ομαλά. Άρχισαν να ιδρύονται ασκηταριά στο γύρω χώρο και περί τον 12ο αιώνα ιδρύθηκε το μοναστήρι.
Στο κοίλωμα της «Φανερωμένης» υπάρχουν πάμπολλα αφιερώματα των πιστών, ενώ το ακοίμητο καντήλι της το μεταφέρουν οι μοναχές με αξιοπερίεργο τρόπο από την Ιερά Μονή μέχρι απέναντι (περίπου 200 μ.) με τροχαλία.
Στη μονή φυλάσσεται η κάρα του αγίου Πολυκάρπου και του αγίου Πέτρου Αλεξανδρείας, μέρος της κάρας του Αγίου Χαραλάμπους, μέρος της χειρός του Αγίου Γεωργίου και πάμπολλα άλλα κειμήλια. Η θαυματουργός εικόνα πανηγυρίζει 15 Αυγούστου.
Εκτός από τα θαύματα που έχουν καταγραφεί κατά καιρούς σχετικά με μεμονωμένα πρόσωπα, υπάρχουν και ορισμένα που η Ιστορία έχει καταγράψει επιβεβαιώνοντας την «ειδική» σχέση που έχει ο Ελληνισμός με την Παναγία.
Από την Πόλη και την Τήνο μέχρι τον Ορχομενό. Αυτές είναι κάποιες από τις σημαντικότερες θείες παρεμβάσεις της Θεοτόκου στον του της Ιστορίας.
Πολιορκία της Πόλης από Αβάρους και Πέρσες
Ζωντανό θαύμα της Παναγίας είναι η σωτηρία της Κωνσταντινούπολης από τους Αβάρους και τους Πέρσες οι οποίοι πολιόρκησαν την Πόλη από ξηρά και από θάλασσα ενώ έλειπε σε εκστρατεία ο αυτοκράτορας Ηράκλειος.
Τότε οι χριστιανοί κατέφυγαν στη βοήθεια της Παναγίας. Συγκεκριμένα στο ναό των Βλαχερνών γίνονται δεήσεις και ο πατριάρχης Σέργιος κρατώντας στα χέρια του την εικόνα της Παναγίας ενθάρρυνε το στρατό που είχε πάρει θέσεις αμύνης στο φρούριο της Πόλεως. Το έτος 626 μ. Χ. λοιπόν με τη βοήθεια της Παναγίας ο εχθρικός στρατός νικήθηκε.
Ο αρχηγός των βαρβάρων Χαγάνος, κατά τη διάρκεια των μαχών, έβλεπε με τρόμο «γυναίκα σεμνοφορούσαν και περιτρέχουσαν το τείχος, μόνην ούσαν».
Η νίκη αποδόθηκε στη Παναγία και από τότε καθιερώθηκε ο Ακάθιστος Ύμνος προς τιμήν Της.
Όπως αναφέρει ο βυζαντινός χρονογράφος Θεοφάνης και επί αυτοκράτορος Κωνσταντίνου Πωγωνάτου η Κωνσταντινούπολη πολιορκήθηκε από τους Άραβες κατά τα έτη 677 και 718 και σώθηκε πάλι από τη Θεοτόκο.
Στην τελευταία πολιορκία (718) οι χριστιανοί με τον Τίμιο Σταυρό και την εικόνα της Παναγίας κύκλωσαν το τείχος και παρακαλούσαν τον Θεό να τους σώσει.
Τότε καταιγίδα ξέσπασε πάνω από το στόλο των Αράβων στη Προποντίδα και βούλιαξαν 2.500 πλοία και πνίγηκαν 6.000 άνδρες. Ακόμη επί αυτοκράτορος Μιχαήλ του Γ’ το έτος 860 η Κωνσταντινούπολη με τη βοήθεια της Παναγίας αναχαιτίζει την επιδρομή των Ρώσων και γλυτώνει από τον κίνδυνο.
Οι τορπίλλες στην Τήνο
Κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο το 1940 η Παναγία και πάλι προστάτευσε την Ελλάδα. Ένα μεγάλο θαύμα έκανε η Θεοτόκο στη Τήνο στις 15 Αυγούστου το 1940 στις 08:25 το πρωί. Γίνεται λόγος για τον τορπιλισμό της Έλλης.
Η μια τορπίλη που εκτοξεύθηκε όπως έγινε γνωστό αργότερα, από το ιταλικό υποβρύχιο, βύθισε το πλοίο και μία δεύτερη αστόχησε γκρεμίζοντας μέρος του μώλου του λιμανιού.
Υπήρχαν όμως και άλλα δύο επιβατικά πλοία εκείνη την ώρα κοντά στην Έλλη που ήταν και εκείνα στόχοι των Ιταλών. Τα πλοία ΕΛΣΗ και ΕΣΠΕΡΟΣ βγήκαν αλλώβητα από τις τορπίλλες. Η μία πέρασε δίπλα από την πλώρη του ΕΣΠΕΡΟΥ και η άλλη κάτω από τα ύφαλα της ΕΛΣΗΣ.
Η Παναγία έσωσε χιλιάδες προσκυνητές εκείνη την ημέρα.
Το μεγάλο θαύμα στον Ορχομενό
Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1943, ανήμερα των Γενεθλίων της Παναγίας μας οι Ιταλοί συνθηκολογούν. Μία ομάδα από κατοίκους του Ορχομενού Βοιωτίας πλησιάζουν στον σιδηροδρομικό σταθμό της Λειβαδιάς και ζητούν από την εκεί Ιταλική φρουρά να παραδώσει τον οπλισμό της. Διαφορετικά, τους απειλούν πως θα δεχθούν επίθεση από τους αντάρτες που βρίσκονται στην περιοχή του Τζαμαλιού (Διονύσου).
Οι Ιταλοί αρνούνται να παραδοθούν και ενημερώνουν τους Γερμανούς, οι οποίοι αφού κύκλωσαν και αφόπλισαν τους Ιταλούς έστειλαν εναντίον των Ορχομένιων την άλλη μέρα, 9 του Σεπτέμβρη, απόσπασμα με τεθωρακισμένα.
Οι Ορχόμενιοι, που είχαν φθάσει στο μεταξύ στο σταυροδρόμι του Αγίου Ανδρέα, ανέτοιμοι και ανοργάνωτοι καθώς ήταν, σκόρπισαν στη γύρω περιοχή με κατεύθυνση οι περισσότεροι τον απόμερο Διόνυσο.
Οι Γερμανοί όμως συνέχισαν την καταδίωξη με σκοπό να επιβάλλουν αντίποινα στον Ορχομενό, όπως ήταν η συνηθισμένη τακτική τους. Το βράδυ της 9ης Σεπτεμβρίου μπαίνουν οι Γερμανοί στον Ορχομενό και συλλαμβάνουν εξακόσιους ομήρους. Ένα τμήμα μένει στην πόλη, ενώ ένα άλλο με τρία τανκς προχωρεί προς τον Διόνυσο.
Λίγο έξω από τον Ορχομενό είναι χτισμένη η πιο αρχαία Εκκλησία της Βοιωτίας (874 μ.Χ.), αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου – παλιό Μοναστήρι της Σκριπούς. Είναι ακόμη μεσάνυχτα. Η φάλαγγα έχει προσπεράσει πεντακόσια πενήντα μέτρα τον Ναό, όταν ξαφνικά το πρώτο τανκ ακινητοποιείται στη μέση του δρόμου.
Μπροστά τους οι Γερμανοί βλέπουν μια μεγαλόπρεπη γυναίκα με το χέρι υψωμένο σε απαγορευτική στάση. Το δεύτερο τανκ προσπαθεί να προσπεράσει το πρώτο, αλλά πέφτει σε ένα χαντάκι, ενώ το τρίτο τανκ ακινητοποιείται σε ένα χωράφι, μέσα από το οποίο προσπαθούσε να περάσει.
Ξημέρωσε η 10η Σεπτεμβρίου. Ο Γερμανός διοικητής Χόφμαν ζήτησε από τους κατοίκους ένα τρακτέρ για να τραβήξει τα τανκς.
Τότε συνέβη και κάτι άλλο Θαυμαστό: Τα βαριά αυτά άρματα μετακινήθηκαν από το τρακτέρ σαν άδεια σπιρτόκουτα! -Θαύμα, Θαύμα! φώναξε ο διοικητής και ζήτησε από τους κατοίκους να πάει στην Εκκλησία. Εκείνοι τον οδήγησαν πράγματι στον Ναό.
Ο Γερμανός στη Θεομητορική Εικόνα του τέμπλου αναγνώρισε τη γυναίκα που εμπόδισε τη φάλαγγα να προχωρήσει! Έπεσε αμέσως στα γόνατα και φώναξε με Θαυμασμό: -Αυτή η γυναίκα σας έσωσε! Να την τιμάτε και να τη δοξάζετε. Ο Ορχομενός σώθηκε.
Ο Χόφμαν διατάζει να ελευθερωθούν οι εξακόσιοι μελλοθάνατοι και υπόσχεται πως μέχρι το τέλος του πολέμου η πόλη δεν θα πάθει κανένα κακό. Οι κάτοικοι ευχαριστούν και δοξολογούν την Προστάτιδα Θεοτόκο για την ανέλπιστη σωτηρία τους.
Ο ήλιος γέρνει στη δύση. Τα τανκς φεύγουν με τα πυροβόλα κατεβασμένα, γιατί νικήθηκαν από την Υπέρμαχο Στρατηγό του Ορχομενού.
Για το λόγο αυτό η Παναγία της Σκριπούς, εκτός των άλλων ημερομηνιών, Γιορτάζει και στις 10 Σεπτεμβρίου με Λιτανεία και μεταφορά της Εικόνας, στον τόπο που ακινητοποιήθηκαν τα τανκς. Όσο ζούσε ο Χόφμαν, παρευρισκόταν κι αυτός σχεδόν κάθε χρόνο στις 10 Σεπτεμβρίου, για να ανάψει ένα κερί και να τιμήσει την Παναγία μας.
Της αφιέρωσε μάλιστα ένα μεγάλο καντήλι και χρηματοδότησε την πρώτη Εικόνα με την απεικόνιση του Θαύματος.
(Οι πληροφορίες για τα γεγονότα στον Ορχομενό προέρχονται από το βιβλίο «Εμφανίσεις και θαύματα της Παναγίας» έκδοση της Ι.Μ. Παρακλήτου)
Ο μήνας Αύγουστος έχει χαρακτηριστεί μήνας της Παναγίας, που Περιβόλι Της είναι το Άγιον Όρος. Κατά την αγιορείτικη Παράδοση η Θεοτόκος μαζί με τον αγαπημένο μαθητή του Κυρίου, Ευαγγελιστή Ιωάννη, που του Την εμπιστεύθηκε, επιβιβάστηκαν πλοίου για να πάνε στην Κύπρο και στον φίλο Του Λάζαρο, αυτόν που ανάστησε. Λόγω μεγάλης θαλασσοταραχής και αντίθετων ανέμων το καράβι προσάραξε στη χερσόνησο του Άθω και συγκεκριμένα στο λιμάνι του Κλήμεντος, κοντά στη Μονή Ιβήρων. Η Παναγία μένοντας στον όμορφο και ήσυχο αυτό τόπο τον αγάπησε πολύ και πριν αναχωρήσει για την Κύπρο ζήτησε από τον Υιό Της να Της τον χαρίσει ως κλήρο και περιβόλι.
Η Παναγία τιμάται ιδιαιτέρως στο Άγιον Όρος και προς τιμήν της υπάρχουν θαυμάσιες θαυματουργές φορητές εικόνες. Στον κεντρικό Ναό του Πρωτάτου, όπου και οι περίφημες τοιχογραφίες του Μανουήλ Πανσελήνου, φυλάσσεται επί θρόνου στο Ιερό Βήμα και πίσω από την Αγία Τράπεζα η εικόνα «Αξιον Εστίν». Κατά την παράδοση γέρων μοναχός αναχωρών από το κελί του για να μετάσχει σε ολονυκτία στο Πρωτάτο ανέθεσε στον υποτακτικό του όσο θα έλειπε να αναγνώσει την ακολουθία. Προ της ακολουθίας εμφανίστηκε στον υποτακτικό άγνωστος νεαρός μοναχός, ο οποίος παρουσία του έψαλε ενώπιον της εικόνας τον άγνωστο έως τότε ύμνο: » Αξιον εστίν ως αληθώς μακαρίζειν σε την Θεοτόκον, την αειμακάριστον και παναμώμητον και μητέρα του Θεού ημών» και στο τέλος προσέθεσε τον γνωστό Υμνο «Την τιμιωτέραν των Χερουβείμ…». Κατόπιν παρακλήσεως του υποτακτικού ο άγνωστος μοναχός χάραξε τον Υμνο επί λίθινης πλάκας κι έφυγε. Όταν ο γέροντας και οι άλλοι μοναχοί πληροφορήθηκαν το γεγονός μετέφεραν την εικόνα στο Πρωτάτο και στη σημερινή της θέση, από την οποία, λόγω έργων, έχει τοποθετηθεί προσωρινά στον κυρίως ναό. Ενώπιον της καίει ακοίμητη καντήλα. Η πλάκα εστάλη στην Κωνσταντινούπολη.
Η Παναγία τιμάται ιδιαιτέρως στο Άγιον Όρος και προς τιμήν της υπάρχουν θαυμάσιες θαυματουργές φορητές εικόνες. Στον κεντρικό Ναό του Πρωτάτου, όπου και οι περίφημες τοιχογραφίες του Μανουήλ Πανσελήνου, φυλάσσεται επί θρόνου στο Ιερό Βήμα και πίσω από την Αγία Τράπεζα η εικόνα «Αξιον Εστίν». Κατά την παράδοση γέρων μοναχός αναχωρών από το κελί του για να μετάσχει σε ολονυκτία στο Πρωτάτο ανέθεσε στον υποτακτικό του όσο θα έλειπε να αναγνώσει την ακολουθία. Προ της ακολουθίας εμφανίστηκε στον υποτακτικό άγνωστος νεαρός μοναχός, ο οποίος παρουσία του έψαλε ενώπιον της εικόνας τον άγνωστο έως τότε ύμνο: » Αξιον εστίν ως αληθώς μακαρίζειν σε την Θεοτόκον, την αειμακάριστον και παναμώμητον και μητέρα του Θεού ημών» και στο τέλος προσέθεσε τον γνωστό Υμνο «Την τιμιωτέραν των Χερουβείμ…». Κατόπιν παρακλήσεως του υποτακτικού ο άγνωστος μοναχός χάραξε τον Υμνο επί λίθινης πλάκας κι έφυγε. Όταν ο γέροντας και οι άλλοι μοναχοί πληροφορήθηκαν το γεγονός μετέφεραν την εικόνα στο Πρωτάτο και στη σημερινή της θέση, από την οποία, λόγω έργων, έχει τοποθετηθεί προσωρινά στον κυρίως ναό. Ενώπιον της καίει ακοίμητη καντήλα. Η πλάκα εστάλη στην Κωνσταντινούπολη.
Στη Μονή της Μεγίστης Λαύρας υπάρχει η εικόνα της Παναγίας της Κουκουζέλισσας, του 13ου αιώνα. Το όνομα της πήρε από τον περίφημο ψάλτη των ανακτόρων της Κωνσταντινουπόλεως Κωνσταντίνο Κουκουζέλη, ο οποίος κρυφά αναχώρησε από την Βασιλεύουσα και προσήλθε να μονάσει στο Αγιον Ορος. Εκεί δεν εμφάνισε το ταλέντο του κι έβοσκε πρόβατα. Όμως κάποια φορά που νόμιζε ότι ήταν μόνος και άρχισε να ψέλνει τον άκουσε μοναχός και διέδωσε τα περί της μελωδικότατης φωνής του, οπότε αποκαλύφθηκε ποιός ήταν. Κάποια φορά κουρασμένος από την πολύωρη ψαλμωδία ενώπιον της συγκεκριμένης εικόνας αποκοιμήθηκε στο στασίδι του και είδε στον ύπνο του την Παναγία να τον παρακίνεί να συνεχίσει να ψέλνει και τον διαβεβαίωσε ότι θα τον προστατεύει.
Στη Μονή Βατοπεδίου οι ιστορικές εικόνες της Παναγίας είναι τέσσερις. Στο σύνθρονο του Αγίου Βήματος του κεντρικού ναού (Καθολικού) βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας της Βηματάρισσας, ή Κτιτόρισσας. Κατά παλιά παράδοση όταν βάρβαροι επιδρομείς επιτέθηκαν στο Μοναστήρι μοναχός κατέβασε την εικόνα στο πηγάδι. Εκεί έμεινε 70 χρόνια και είχε λησμονηθεί, αλλά θαυματουργικά εμφανίστηκε και μάλιστα με τη λαμπάδα αναμμένη. Στην ίδια Μονή υπάρχει η εικόνα της Παναγίας της Αντιφωνήτριας. Κατά την παράδοση η Θεοτόκος απαγόρευσε στην αυτοκράτειρα Γκάλλα Πλακιδία, θυγατέρα του Θεοδοσίου του Μεγάλου, να εισέλθει στο Ναό. Ακόμη η Ελαιοβρύτισσα, στην αποθήκη της Μονής, που σε καιρό λιμού γέμισε τα άδεια πιθάρια με λάδι, σιτάρι και κρασί. Επίσης η Παναγία η Εσφαγμένη. Κατά την παράδοση ο διάκονος εκκλησιάρχης σε στιγμή εκνευρισμού την τραυμάτισε με μαχαιρίδιο, σημάδι που ακόμη φαίνεται στην εικόνα. Μετά το γεγονός τυφλώθηκε κι έμεινε τρία χρόνια σε μετάνοια μπροστά στην εικόνα. Λίγο προ του θανάτου του επανέκτησε την όραση του. Στη Μονή Βατοπεδίου φυλάσσεται και η Αγία Ζώνη της Παναγίας.
Στη Μονή Ιβήρων και σε παρεκκλήσιο κοντά στην θύρα της βρίσκεται η περίφημη εικόνα της Παναγίας της Πορταΐτισσας.Ρωσικό πιστό αντίγραφο διατηρείται στη Μόσχα και σε παρεκκλήσιο έξω από το Κρεμλίνο και είναι τόπος μεγάλου προσκυνήματος των Ορθοδόξων Ρώσων. Κατά την Παράδοση ήταν κτήμα δέσποινας της Κωνσταντινούπολης, η οποία για να την διασώσει από τους εικονομάχους την έριξε στη θάλασσα. Μετά από 70 χρόνια φανερώθηκε στους μοναχούς της Μονής Ιβήρων με φωτεινή στήλη που έφτανε ως τον ουρανό. Οι μοναχοί την πήραν και την έβαλαν στον κεντρικό Ναό, όμως εκείνη τρεις φορές εγκατέλειψε το ναό και πήρε θέση δίπλα στην Πύλη. Τότε και υπακούοντας στη θέληση Της οι μοναχοί έκτισαν εκεί ναϋδριο, στο οποίο έκτοτε βρίσκεται.
Στη Μονή Χελανδαρίου ο μέγας θησαυρός είναι η Παναγία η Τριχερούσα, κρεμασμένη πίσω από τον ηγουμενκό θρόνο. Ενώπιον της κατά την παράδοση προσευχήθηκε ο Αγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, του οποίου το χέρι είχε αποκοπεί από τους ανθρώπους του χαλίφη, κατόπιν διαβολής του εικονομάχου αυτοκράτορα Λέοντος Γ” του Ισαύρου και κατά θαυματουργικό τρόπο το χέρι του επικολλήθηκε σα να μην είχε ποτέ κοπεί… Ένα αργυρό χέρι, αφιέρωμα του αγίου Ιωάννου, είναι στερεωμένο στην εικόνα, η οποία τον 14ο αιώνα μεταφέρθηκε στο Χελανδάρι από τα Ιεροσόλυμα. Επίσης στη Μονή υπάρχει και η εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας και σε ένα από τα κελιά της, στις Καρυές, η θαυμάσια εικόνα της Παναγίας της Γαλακτοτροφούσας.
Στη Μονή Διονυσίου καύχημα της είναι η εικόνα της Παναγίας της Μυροβλύτισσας. Κατά την Παράδοση αυτή ήταν η εικόνα που κρατούσε ο Πατριάρχης Σέργιος κατά την πολιορκία της Βασιλεύουσας από τους Αβάρους, γι” αυτό και λέγεται και Ακάθιστος.
Της Μονής Κουτλουμουσίου γνωστότερη εικόνα είναι η Φοβερά Προστασία.
Στη Μονή Παντοκράτορος και στο Καθολικό της βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας της Γερόντισσας. Από τις ωραιότερες εικόνες του Ορους είναι αυτή του 14ου αιώνος που παριστάνει την Παναγία με τον Αγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο σε διάλογο.
Στη Μονή Ζωγράφου πιο γνωστή εικόνα είναι η Προαναγγελλόμενη. Κατά την παράδοση ο μοναχός που την είχε μπροστά του κι έψελνε τον Ακάθιστο Υμνο την άκουσε να του λέει να πάει να ειδοποιήσει τους μοναχούς ότι προσεγγίζουν πειρατές.
Η Μονή Δοχειαρίου έχει την Γοργοεπήκοο. Το 1664 η Παναγία παρήγγειλε στον τότε τραπεζάρη της Μονής Νείλο να μην περνά μπροστά της με αναμμένο δαδί, γιατί κάπνιζε την εικόνα της. Αυτός δεν υπάκουσε και τυφλώθηκε. Μετάνιωσε για την πράξη του και μετά από θερμή προσευχή είδε ξανά.
Στη Μονή Φιλοθέου φυλάσσεται η εικόνα της Γλυκοφιλούσας. Κατά την παράδοση και αυτή ρίχτηκε στη θάλασσα από την πατρίκια Βικτωρία για να σωθεί από τους εικονοκλάστες και βρέθηκε θαυματουργικά σε παραλία κοντά στη Μονή.
Στη Μονή Αγίου Παύλου υπάρχει μια ομάδα αξιόλογων εικόνων της Παναγίας. Ο Καθρέπτης είναι εικόνα μισοκαμμένη. Κατά την Παράδοση ανήκε στην Αγία Θεοδώρα, σύζυγο του Θεοφίλου, η οποία αποκατέστησε τις εικόνες και σώθηκε από θαύμα, όταν οι εικονομάχοι την πέταξαν σε φωτιά για να την κάψουν.
Η Μονή Ξενοφώντος διαθέτει την εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας. Κατά την παράδοση μόνη της τρεις φορές ήρθε στη Μονή από το Βατοπέδι και λόγω αυτού του γεγονότος συμφωνήθηκε να μείνει στην εν λόγω Μονή.
Η Μονή Γρηγορίου διαθέτει μια από τις σπάνιες εικόνες της Παναγίας της Γαλακτοτροφούσας, που θηλάζει δηλαδή το βρέφος Ιησού. Κατά τον Παν. Χρήστου κυρίως στην Αθωνική εικονογραφία δεν ήταν προσφιλές θέμα η εν λόγω Παναγία, γιατί εξέθετε το στήθος της. Όμως η εν λόγω εικόνα με την άφθαστη ιεροπρέπεια της είναι εξίσου σοβαρή με οποιαδήποτε άλλη εικόνα και γενικά η τρυφερή αυτή σκηνή είναι εξόχως σεμνή. ( Παν. Χρήστου «Το Αγιον Ορος», Εκδ. «Εποπτεία», Αθήνα, 1987, σελ. 427).
Στη Μονή Αγίου Παντελεήμονος υπάρχει η ρωσικής τεχνοτροπίας εικόνα της Παναγίας της Ιεροσολυμίτισσας.
Τέλος στη Μονή Κασταμονίτου (Κωνσταμονίτου είναι νεότερη ονομασία) υπάρχει η εικόνα της Αντιφωνήτριας και της Οδηγήτριας, που δωρήθηκε στη Μονή από την Άννα τη Φιλανθρωπινή της Σερβίας, το 1360.
pronews.gr
