Κάτι ανατριχιαστικό και απόκοσμο περιβάλλει αναγκαστικά τα ερειπωμένα και εγκαταλειμμένα ανθρώπινα δημιουργήματα, λες και η Φύση εισβάλει μέσα τους και δεν αφήνει τίποτα όρθιο.
Είτε μιλάμε για κολοσσιαίους πειραματικούς χώρους είτε για διαβόητες ερευνητικές δομές είτε τέλος για ημιτελή πελώρια οικοδομήματα, το να τα βλέπεις να τα καταβροχθίζει έτσι ανηλεώς ο χρόνος μόνο ρίγη ανατριχίλας προκαλούν.
Πρόκειται εξάλλου για φιλόδοξα ανθρώπινα σχέδια που θέλησαν να κάνουν τη μεγάλη διαφορά στον τομέα τους, αν και περιορίστηκαν τελικά στον ρόλο του περιβόητου κειμηλίου μιας άλλης εποχής.
Όταν ο άνθρωπος θέλει να ξεπεράσει την παντοκράτειρα Φύση, τότε προφανώς κάποιοι γελούν σαρδόνια…
Η χώρα του Χένρι Φορντ
Ο πιονέρος της αμερικανικής αυτοκίνησης δεν φοβόταν να κάνει μεγάλα όνειρα. Την ώρα λοιπόν που η αυτοκινητοβιομηχανία του έφερε την επανάσταση στον τρόπο που μετακινούνταν οι Αμερικανοί, το πράγμα δεν ήταν αρκετό για τον Χένρι, ο οποίος ήθελε να αλλάξει και τον υπόλοιπο κόσμο. Κι έτσι το 1928 άρχισε να δαπανά τεράστια ποσά ώστε να φτιάξει μια φυτεία καουτσούκ σε μια απομονωμένη περιοχή του παρθένου τροπικού δάσους του Αμαζονίου.
Ο Φορντ πίστευε εξάλλου στην κάθετη παραγωγή και ήθελε να απαλλαγεί από την εξάρτησή του από το αγγλο-μαλαισιανό καουτσούκ, αν και στο πίσω μέρος του μυαλού του το νέο του project είχε μεγαλύτερες συνέπειες. Οι γηγενείς βραζιλιάνοι εργάτες που θα μάζευαν το καουτσούκ τη μέρα, θα επέστρεφαν κατόπιν σε μια πόλη-πρότυπο του αμερικανικού τρόπου ζωής, που θα διέθετε άφθονα μπεργκεράδικα, γήπεδα γκολφ, καντίνες παγωτών αλλά και ολόλευκους φράχτες αποικιοκρατικού στιλ!
Ο οικισμός σύντομα πήρε το όνομα «Fordlandia», μια ρέπλικα μικρών διαστάσεων χτίστηκε στα κτήματά του στο Μίσιγκαν και όλα ήταν έτοιμα για να μετατρέψει ο Φορντ τους «πρωτόγονους» -όπως τους έλεγε- αυτόχθονες του Αμαζονίου σε κανονικούς επαρχιώτες Αμερικανούς.
Δυστυχώς για τον αμερικανό οραματιστή, το σχέδιό του δεν έμελλε να μακροημερεύσει. Όταν χτίστηκε η Fordlandia, στην οποία η κηπουρική ήταν υποχρεωτική και το αλκοόλ απαγορευόταν, οι ντόπιοι δεν την ήθελαν καθόλου. Μισούσαν εξάλλου τον δυτικό τρόπο ζωής, δεν ήθελαν να φορέσουν με τίποτα τα ρούχα του λευκού ούτε και να τρέφονται με ετοιματζίδικα γεύματα αποθηκευμένα σε κονσερβοκούτια.
Ο οικισμός μαστίστηκε από τις αρρώστιες (ελονοσία και κίτρινος πυρετός), παράνομα μπαρ ξεφύτρωναν σαν μανιτάρια και ο γηγενής πληθυσμός δεν έμεινε ουσιαστικά ποτέ στα προκατασκευασμένα σπίτια του Φορντ, τα οποία εγκατέλειπαν σαν τρελοί αμέσως μόλις πληρώνονταν.
Ο οικισμός μαστίστηκε από τις αρρώστιες (ελονοσία και κίτρινος πυρετός), παράνομα μπαρ ξεφύτρωναν σαν μανιτάρια και ο γηγενής πληθυσμός δεν έμεινε ουσιαστικά ποτέ στα προκατασκευασμένα σπίτια του Φορντ, τα οποία εγκατέλειπαν σαν τρελοί αμέσως μόλις πληρώνονταν.
Το 1945 ο Φορντ, που είχε δαπανήσει για το οικιστικό του όραμα περισσότερα από 20 εκατ. δολάρια, το πούλησε άρον άρον στο βραζιλιάνικο Δημόσιο έναντι 250.000 δολαρίων. Παραμένει ακόμα εκεί όπως και τότε, ως μια αμερικανική πόλη-φάντασμα που την τρώει σιγά σιγά η ζούγκλα…
Το Διαστημικό Όπλο των Μπαρμπέιντος
Η περίφημη Ασημένια Ακτή του νησιωτικού κράτους φιλοξενεί μια σειρά από τα ακριβότερα οικόπεδα του πλανήτη, έτσι γεμάτη καθώς είναι με πανάκριβα ξενοδοχεία και ιδιωτικές βίλες. Εκτός φυσικά από κείνο το κομμάτι που καταλαμβάνεται ακόμα από ένα ψυχροπολεμικό απομεινάρι: το διαστημικό υπερόπλο!
Το κοινό καναδο-αμερικανικό σχέδιο σκόπευε να κατασκευάσει ένα κανόνι ικανό να εκτοξεύει βλήματα στο Σύμπαν. Ο επικεφαλής ήταν ο αμφιλεγόμενος καναδός μηχανικός δρ Τζέραλντ Μπουλ, ο οποίος ήταν παθιασμένος με τα υπερόπλα και τα φιλόδοξα σχέδια.
Κάθε φορά που πυροβολούσε όμως το γιγαντιαίο κανόνι, οι τριγμοί διέτρεχαν όλη τη νότια ακτή του νησιού! Οι κυβερνήσεις Καναδά και ΗΠΑ ήταν υποχρεωμένες να αποζημιώνουν τους ντόπιους για τις ζημιές που προκαλούσε στις περιουσίες τους το γιγαντιαίο κανόνι, οι οποίες μόνο σποραδικές δεν ήταν. Το 1968 οι ΗΠΑ αποφάσισαν να σταματήσουν τη χρηματοδότησή του, καθώς ήταν ανοιχτή πληγή για τον δημόσιο κορβανά και είχαν μέχρι τότε βρει άλλους τρόπους να στέλνουν πράγματα στο Διάστημα.
Αλλά και η κυβέρνηση των Μπαρμπέιντος δεν ήθελε να ανανεώσει την άδεια χρήσης της γης στους Καναδούς, όταν πληροφορήθηκε ότι ο διαβόητος κύριος Μπουλ προμήθευε όπλα τη Νότια Αφρική του απαρτχάιντ. Το όπλο παραμένει ακόμα και σήμερα εκεί, να επιβλέπει σκουριασμένο τα νερά της Καραϊβικής, ενώ ο δρ Μπουλ δολοφονήθηκε μυστηριωδώς το 1990 την ώρα που έφτιαχνε ένα μυστικό υπερόπλο για τον Σαντάμ Χουσεΐν…
Τα εργαστήρια της Νήσου Βοζροζντενίγια
Ήταν το 1948 όταν το μικρό νησάκι της εσωτερικής θάλασσας Αράλης επιλέχθηκε από τη σοβιετική κυβέρνηση ως τόπος για την ίδρυση μιας μικρής ερευνητικής εγκατάστασης. Χωρίς να το πάρει ποτέ μυρωδιά ο υπόλοιπος κόσμος, το εργαστήριο έγινε το βασικό κέντρο διεξαγωγής πειραμάτων βιολογικού πολέμου για τα επόμενα 40 χρόνια!
Η Ομάδα Σοβιετικού Μικροβιολογικού Πολέμου απελευθέρωσε στην ατμόσφαιρα έναν μακρύ κατάλογο από τοξικούς βιολογικούς παράγοντες, όπως άνθρακας, ευλογιά, βουβωνική πανώλη, τουλαραιμία και όλων των λογιών τους φοβερούς και τρομερούς ιούς, ώστε να ελέγξει τη συνέπειά τους στα άτυχα ζώα που ζούσαν εκεί. Οι περισσότεροι μάλιστα βιολογικοί παράγοντες είχαν τροποποιηθεί γενετικά ώστε να γίνουν ακόμα πιο φονικοί.
Το 1971 όμως μια μορφή ευλογιάς που είχε μετατραπεί σε βιολογικό όπλο ξέφυγε από το νησί και διασκορπίστηκε στη γύρω περιοχή, σκοτώνοντας στην πορεία και δέκα ανθρώπους πριν τεθεί υπό έλεγχο. Το 1988 ο σοβιετικός στρατός θέλοντας να κρύψει τα ίχνη του απόρρητου προγράμματός του, σφράγισε την εγκατάσταση και έθαψε τα αποθέματα του άνθρακα σε υπόγειες δεξαμενές.
Ο άνθρακας απελευθερώνεται έκτοτε στα υπόγεια ύδατα δηλητηριάζοντας το χώμα και ό,τι ζει πάνω του. Το εργαστήριο εγκαταλείφθηκε οριστικά λίγο αργότερα, όταν οι συνθήκες έγιναν ιδιαιτέρως αφιλόξενες. Το πράγμα έγινε όμως ακόμα χειρότερο, καθώς η συρρίκνωση της Αράλης (λόγω των εκτεταμένων αρδευτικών έργων), μιας από τις μεγαλύτερες άλλοτε εσωτερικές θάλασσες του κόσμου, έκανε το νησί να κολλήσει στη στεριά. Από το 2001 δεν είναι πια νησί, καθώς τα τοξικό έδαφος ενώθηκε με τη γειτονική ξηρά κάνοντας τους επιστήμονες να μιλήσουν για μια «βόμβα που περιμένει να σκάσει στην καρδιά της Κεντρικής Ασίας».
Το ήσυχο νησάκι της Καραϊβικής
Ήταν το 1989 όταν το μικρό νησί Μονσεράτ χτυπήθηκε από έναν καταστροφικό τυφώνα, ο οποίος άφησε ερείπια το 90% των κτισμάτων του, σμπαραλιάζοντας την οικονομία αλλά και την καθημερινότητα. Οι περήφανοι κάτοικοι αρνήθηκαν να το εγκαταλείψουν και το ξανάχτιζαν πέτρα την πέτρα, όταν έξι χρόνια αργότερα θα τους έβρισκε και πάλι η συμφορά, αυτή τη φορά από ένα ανενεργό ηφαίστειο που είπε να ξυπνήσει!
Η πρωτεύουσα, το Πλίμουθ, εκκενώθηκε τον Ιούλιο του 1995, αν και έναν χρόνο αργότερα επιτράπηκε και πάλι σε κάποιους κατοίκους να επιστρέψουν. Τότε, στις 25 Ιουνίου 1997, μια νέα έκρηξη του ηφαιστείου κάλυψε την πόλη ολοσχερώς στη λάβα και την τέφρα, όπου και παραμένει μέχρι και σήμερα. Η στάχτη έχει φάει τα πάντα, θάβοντας κτίσματα και ανθρώπινα έργα εντός της.
Όσοι γλίτωσαν από τη νέα καταστροφή, εγκατέλειψαν το νησί και πίσω δεν ξανακοίταξαν…
Ο πύργος-σύμβολο της Μπανγκόγκ
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η οικονομία της Ταϊλάνδης ανθούσε και ένα δάσος από γερανούς εμφανίστηκαν στον ουρανό της Μπανγκόγκ για να δώσουν μορφή στο νέο οικιστικό όραμα της ακμάζουσας πόλης. Οι ουρανοξύστες θα συμβόλιζαν το νέο και πλούσιο πρόσωπο της χώρας, αν και σύντομα θα φαινόταν ότι ο γίγαντας στηριζόταν σε πήλινα πόδια.
Η χρηματοπιστωτική κρίση που μάστισε την Ασία το 1997 έπληξε και την οικονομία της Ταϊλάνδης, βάζοντας έτσι στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας τα μεγαλεπήβολα πλάνα για τους ουρανοξύστες που θα σημάδευαν τον ορίζοντα της Μπανγκόγκ. Μεταξύ των ηχηρών απωλειών, των ημιτελών πύργων δηλαδή, ήταν και ο κολοσσιαίος ουρανοξύστης Sathorn Unique με το χαρακτηριστικό κυλινδρικό σχήμα και τα εκατοντάδες απαστράπτοντα λευκά μπαλκόνια.
Όταν κατέρρευσε και το νόμισμα της Ταϊλάνδης, η ανέγερση του πύργου σταμάτησε επιτόπου και το 49όροφο κτίριο στέκεται από το 2013 στο κέντρο της πόλης ημιτελές, θυμίζοντας τα όνειρα μιας άλλης ένδοξης εποχής. Τα 649 άδεια διαμερίσματά του στοιχειώνουν πια την καθημερινότητα των πολιτών…
